Apetyt, zapotrzebowanie na pokarm.
Pobieranie pokarmu przez cielęta w okresie żywienia mlekiem (paszami zastępczymi) jest uwarunkowane jego ciepłotą i jakością. Spożycie pasz mleko zastępczych w pewnej mierze zależy od stopnia rozpuszczenia lub od zawartości suchej masy. Stosowanie dużych dawek paszy mleko zastępczej ogranicza podawanie paszy suchej i odwrotnie, większe ilości pasz suchych (siano, ziarno) ograniczają zapotrzebowanie na pasze mleczne i substytuty mleka, natomiast wzrasta zapotrzebowanie na wodę. Chęć do jedzenia wyraźnie słabnie:
Niedostatek wody, zwłaszcza w okresie lata, obniża apetyt i dlatego zaleca się by cielęta od 7 dnia życia miały swobodny dostęp do wody pitnej.
Ilość niezbędnej wody zależy od:
Cielęta potrzebują dużo więcej wody niż zwierzęta dorosłe. Swobodny dostęp do wody warunkuje:
Należy pamiętać, że skrócenie okresu dawki żywienia cieląt mlekiem zależy od zwiększenia wartości dawki żywieniowej oraz jakości pasz suchych. Zmniejszenie ilości podawanego mleka i pasz zastępczych wymaga stosowania zwiększonych dawek paszy treściwej i zwiększenia całej dawki żywieniowej.
Okres żywienia siarą.
Żywienie siarą jest najbardziej krytycznym okresem, który w decydujący sposób wpływa na pomyślność chowu. Siara, wydzielina gruczołu mlekowego, stanowi najlepszą i niezastąpioną paszę dla cieląt. Jest bogatym źródłem białka z dużą zawartością immunoglobulin, energii, związków mineralnych i witamin, szczególnie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Żywienie siarą zapewnia odpowiednią ilość immunoglobulin cielętom, które rodzą się ich pozbawione. W okresie żywienia siarą, zwłaszcza w gospodarstwach wielkotowarowych, chodzi o zapewnienie optymalnej odporności biernej. Znaczny wpływ ma stosowanie odpowiedniej technologii karmienia siarą, szczególnie w ciągu pierwszych 24-36 godzin po urodzeniu. Moment podania pierwszej siary decyduje o zdolnościach absorpcyjnych makromolekuł immunoglobulin przez jelita cienkie, który zdolności, w miarę upływającego czasu, maleją, zmniejszając się o połowę po 24 godzinach i zanikają po 36 godzinach. Jednocześnie koncentracja immunoglobulin w siarze po ocieleniu z czasem spada.
W stadach o wysokiej zachorowalności zaleca się podawanie mieszaniny siary pochodzącej od kilku krów. Szczególnie dobre rezultaty uzyskuje się wówczas u cieląt pochodzących od pierwiastek lub od krów wprowadzonych do stada na krótko przed ocieleniem. Ten sposób pojenia siarą zabezpiecza szerokie spektrum immunoglobulin i chroni przed florą bakteryjną obory.
W okresie porodów nadmiar pozyskiwanej siary można przetrzymywać przez krótki okres w chłodni. Dłuższe przechowywanie siary wymaga mrożenia, najlepiej w odpowiednich porcjach, w woreczkach z PCV. Po rozmrożeniu siarę podaje się cielętom.
Żywienie mlekiem i paszami zastępczymi.
Żywienie cieląt mlekiem, stosowane po odpowiednim jakościowo i ilościowo żywieniu siarą, stwarza optymalne warunki do dalszego chowu. Trawienie w okresie pierwszych 4-6 tygodni ma zasadniczy wpływ na wykształcenie trawieńca oraz przygotowuje do przyswajania białek mleka. Rozwój ten wpływa na:
Mieszanki pokarmowe w żywieniu cieląt.
Żywienie cieląt polega na podawaniu mleka z dodatkiem pasz stałych oraz miksowanych suchych pasz mlecznych z ciepłą wodą. Dieta mleczna z mieszankami paszowymi jest przeznaczona na okres przejściowy-między żywieniem pełnotłustym mlekiem a paszami mlekozastępczymi. Jest to lekkostrawna dieta, stosowana w okresie zaburzeń trawiennych, działająca dietetycznie i leczniczo. Jej skład i zdolności zastępowania przeciwciał pozwalają stosować ją jako paszę przeciwstresową i dietetyczny pokarm leczniczy dla cieląt. Niezbędna ilość tego rodzaju paszy do odchowania cielęcia mieści się w granicach 3-5 kg. Pasze zastępcze suche znane są pod nazwą Laktosan i Laktavit. Skład komponentów tych pasz odpowiada fizjologicznym potrzebom młodych, intensywnie rosnących cieląt w okresie żywienia mlekiem. Ilość Laktavitu potrzebna w okresie odchowu cielęcia, w zależności od długości okresu żywienia mlecznego, wynosi 25 do 39 kg.
Pójła z pasz mleko zastępczych rozpuszczonych w wodzie w stosunku 1:9 przygotowuje się w mikserze, używając połowę ilości wody i odmierzoną dawkę paszy. Po zmiksowaniu, uzupełnia się pozostałą ilością wody, dbając o to, by ciepłota przygotowanego mleka mieściła się w granicach 38-39 stopni Celsjusza. Odwirowane mleko, uzupełnione związkami mineralnymi, witaminami i tłuszczem, jest odpowiednim pokarmem dla młodszych cieląt. Odwirowane i zregenerowane mleko podaje się w formie:
Do regeneracji odciąganego mleka stosuje się:
Tłuszcz stosowany w mieszankach mlecznych:
Nadmiarem siary określamy ilość siary niewykorzystanej przez cielę w pierwszym okresie życia. Ilość produkowanej przez krowę siary w pierwszych pięciu dniach po porodzie znacznie przekracza możliwości spożycia przez potomstwo. Zebrana w pierwszych 3 dniach siara, bogata w tłuszcze, związki mineralne, białka, optymalny skład aminokwasów, po rozcieńczeniu wodą w stosunku 1: 1-2 może być przeznaczona bezpośrednio do picia lub zakonserwowana. Przy sprawnej organizacji zbierania i konserwacji siary można nią pokryć 10-15% całej ilości mleka potrzebnej do odchowu cieląt.
Uzupełniające pasze treściwe przeznaczone dla cieląt produkuje się w postaci pasz sypkich lub granulowanych. Pasze objętościowe, w postaci delikatnego siana, przeznaczone dla cieląt podaje się już od 7. dnia życia, głównie w celu przyzwyczajenia do tej paszy.
Dobrej jakości siano jest najlepszym rodzajem paszy objętościowej. Do 90. dnia życia cielę spożywa go ok. 35 kg. Siano podawane w tym okresie, stanowi znakomite uzupełnienie dawki pokarmowej i odpowiada optymalnemu rozwojowi anatomicznemu i funkcjonalnemu przedżołądków. Inne pasze objętościowe stosowane w żywieniu cieląt to:
Dobrej jakości okopowe podaje się cielętom od 2-3 miesiąca życia.
Konserwacja siary.
Fermentacja siary.
W procesach fermentacyjnych wykorzystuje się
Immunoglobuliny siary fermentowanej są resorbowane w znacznie mniejszym stopniu niż siary świeżej lub mrożonej. Siarę konserwowane przez fermentację przeznaczamy dla cieląt w wieku do 17 dni. Do plastikowych naczyń zbieramy siarę i pozostawiamy w temperaturze pokojowej przez 7 dni, mieszając raz dziennie. W ten sposób konserwowana siara może być przechowywana przez ok. 15-30 dni. Przed podaniem cielętom rozcieńczamy ją wodą o temp. 30 stopni Celsjusza w stosunku 1:1.
Kiszenie siary
polega na dodaniu wody i dodatków organicznych ułatwiających zakiszanie. Zaleca się dodawanie:
Mrożenie siary.
Siarę mrozimy w temp. -20 stopni Celsjusza i przetrzymujemy dowolnie długo. Siara mrożona zachowuje:
Poziom witaminy A nie ulega zmianie, a zawartość karotenów po półrocznym przechowywaniu obniża się o 60%. Nie stwierdzono ujemnego wpływu siary mrożonej, fermentowanej na drodze naturalnej i konserwowanej kwasem propionowym lub formaldehydem, na zawartość glukozy, białka, azotu mocznikowego w surowicy cieląt.
CDN