Wiewiórki ziemne należą do rodziny wiewiórek umieszczone są pomiędzy wiewiórkami nadrzewnymi i wiewiórkami drążącymi w ziemi (np. pieskami preriowymi). Występują naturalnie w Ameryce Północnej i Eurazji, w niewoli najczęściej trzyma się syberyjskie wiewiórki ziemne, Eutamius sibericus. Są zwierzętami aktywnymi w ciągu dnia, żyją w norach. W niektórych częściach Syberii na czas zimy zapadają w hibernację, w innych pozostają aktywne w swoich norach, pojawiając się na powierzchni w suche i cieplejsze dni. Są aktywnymi wspinaczami i mogą budować gniazda w dziuplach drzew. Przeciętna długość życia wynosi 4-6 lat.
UTRZYMANIE I ŻYWIENIE
Klatka.
Wiewiórki ziemne można trzymać w klatkach w pomieszczeniach zamkniętych, w szopach lub ptaszarni. Rozmiar klatki powinien być jak największy, o minimalnej wysokości 1,2 m. Wiewiórki są zapalonymi gryzoniami, tak więc żeby zapobiec ucieczce i kontaktowi z dzikimi zwierzętami, klatki muszą być wykonane z mocnego drutu, a oczka sieci powinny mieć wymiary 2.5 cm x 2,5 cm. Dno klatki powinno być jednolite lub druciane i musi mieć zdolność zatrzymywania tworzywa do rycia. Klatki umieszczone na zewnątrz i ptaszarnie muszą mieć odpowiednią osłonę oraz muszą być przykryte dachem, aby zapobiec ich zanieczyszczaniu ptasimi odchodami.
Każda z wiewiórek musi mieć swój domek na gniazdo, o wymiarach przynajmniej 15 cm x 20 cm x 15 cm, większe dla samic karmiących. Niedostateczna liczba budek spowoduje walki. Domki można zawiesić z jednej strony klatki i wypełnić dobrej jakości sianem łąkowym lub innym jadalnym posłaniem dla gryzoni, można zastosować też:
Nie należy stosować włókien sztucznych, ponieważ podobnie jak chomiki, wiewiórki mogą upychać fragmenty posłania w workach policzkowych, których w przypadku połknięcia mogą doprowadzić do zatkania jelit.
Aby zwierzęta miały się po czym wspominać i co gryźć, dobrze jest umieścić w klatce bezpieczne do zużycia gałęzie, jak np. z gruszy czy z jabłoni.
Dno klatki powinno zostać wyłożone grubą warstwą (10 cm lub więcej) materiału umożliwiającego rycie. Jedną z lepszych kombinacji jest mieszanka:
których proporcje mogą ulegać zmianie w zależności od dostępności każdego ze składników. Dla urozmaicenia można dodać plastikowe rurki.
Hibernacja.
Wiewiórki ziemne trzymane na zewnątrz będą na czas zimy zapadać w hibernację, muszą mieć więc odpowiednie schronienie, dodatkowy materiał na gniazda oraz dużo źródeł pokarmu. Ich gniazda muszą zapewniać warunki chroniące od mrozu. W trakcie hibernacji temperatura ciała wiewiórek spada z 38 stopni Celsjusza do kilku stopni powyżej temperatury otoczenia.
Niektóre osobniki mogą pozostawać w gnieździe w chłodne dni, natomiast w dni ciepłe wychodzą na zewnątrz i są w pełni aktywne. W okresie poprzedzającym hibernację, członkowie kolonii, zwłaszcza dominujące samce, mogą stać się agresywne wobec innych osobników, co związane jest z gromadzeniem zapasów pokarmowych. Zwierzęta mogą wówczas wzajemnie się ranić.
Osobniki zapadające w hibernację wykazują tendencję do krótszego życia niż ich pobratymcy zachowujący aktywność przez całą zimę.
Higiena.
Czyszczenie klatek najlepiej jest przeprowadzać nocą. Teren zewnętrzny wystarczy sprzątnąć raz w miesiącu, ale miejsca wykorzystywane jako latryny należy sprzątać raz w tygodniu. Gniazda także powinny być czyszczone raz w miesiącu, wiosną i jesienią oraz w momencie odsadzenia miotu. Razem z czyszczeniem należy uzupełniać ściółkę świeżym sianem oraz usuwać resztki jedzenia, zastępując je nową porcją. Jesienią, kiedy zwierzęta przygotowują się do hibernacji, należy pozostawić budki gniazdowe w spokoju. Czyści się je dopiero na wiosnę.
Utrzymanie.
Wiewiórki ziemne można trzymać pojedynczo, w parach rozrodczych lub w grupach liczących 3-5 sztuk, gdzie jeden samiec przypada na 2-3 samice. Można także trzymać w grupach osobniki tej samej płci, należy się wówczas liczyć z możliwością walk, gdy powierzchnia jest zbyt mała, lub gdy jest zbyt mało domków na gniazda.
Oswajanie dorosłych wiewiórek ziemnych jest trudne, ale zwierzęta młode, jeśli odchowane są ręcznie lub nabyte w wieku 8-16 tygodni, mogą się bardzo dobrze oswoić.
Żywienie.
Dzikie wiewiórki ziemne odżywiają się bardzo szeroką gamą pożywienia składającego się z:
Dieta wiewiórek trzymanych w niewoli powinna być możliwie najbardziej zbilansowana. Obecnie dostępne są suche pokarmy przygotowane specjalnie dla tych zwierząt, również pożywienie dla chomików zawiera zbliżone składniki odżywcze. Pokarmy te mogą być uzupełniane owocami i warzywami takimi jak: kapusta, kapusta włoska, marchew. Można podawać brzoskwinie i śliwki, należy jednak pamiętać o usuwaniu pestek, które mogą być trujące. Dzikie rośliny takie, jak mlecz, gwiazdnica, tasznik pospolity można podawać jedynie, gdy są dokładnie umyte. Można także dodawać gotowane na twardo jaja, larwy mącznika młynarka, puszkowane jedzenie dla psów. Znakomitym źródłem witaminy E jest pszenica i jej kiełki, podawanie których zwiększa płodność zwierząt.
Pokarm ciężarnych samic można wzbogacać w:
Zjadanie miękkich fragmentów odchodów jest zjawiskiem normalnym i niezbędnym dla zaspokojenia potrzeb witaminowych wiewiórek.
Suchy pokarm należy podawać w twardych, ciężkich pojemnikach, których wiewiórki nie przewrócą. Karmienie przeprowadzać należy dwa razy dziennie, rano i wieczorem. Wodę należy podawać w butelkach zakończonych stalowymi końcówkami, umożliwiającymi pobieranie wody drobnymi łykami, a których wiewiórki nie zgryzą. W razie potrzeby, z wodą można uzupełniać podaż witamin.
Średnie pobranie karmy przez dorosłą wiewiórkę wynosi 25-30 g dziennie, a większość nadwyżek pokarmowych wiewiórki przenoszą w workach policzkowych do spiżarni, którą mają najczęściej w gnieździe. Spiżarnie takie należy codziennie sprawdzać, czy nie zawierają świeżego pokarmu, który może zapleśnieć i spowodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Nie wolno nigdy likwidować spiżarni w całości, gdyż może to spowodować, że zwierzę będzie trzymało pokarm stale w workach policzkowych, co doprowadzi w końcu do ich uszkodzenia.
