Sposób podejścia do przypadku choroby skóry u kota

Sceptycy dzielą choroby skóry kotów na reagujące na steroidy i na niereagujące na steroidy. Niestety, ponieważ uznaje się kota za gatunek tolerujący wysokie dawki steroidów, prowadziło to w przeszłości do nadmiernego stosowania silnych glikokortykoidów i progestagenów, często podawanych pod wpływem żądania właściciela szybkiego wyleczenia zwierzęcia.

Zwiększona świadomość hodowców o działaniach ubocznych tych leków spowodowała większe zainteresowanie badaniem problemów skóry, a nie tylko przepisywaniem leków odpowiednio do objawów. Specjaliści oferujący ekspertyzy kliniczne zarówno w medycynie, jak i dermatologii kociej z dużą przyjemnością udzielają rad i konsultacji praktykującym lekarzom weterynarii. Ponieważ jednak większość praktykujących lekarzy małych zwierząt może spodziewać się, że 10-20% ich kocich pacjentów będzie miało problemy ze skórą, powinni więc posiadać podstawową wiedzę dermatologiczną, nawet jeżeli miałoby to służyć odróżnianiu prostych przypadków od takich, które wymagają konsultacji.

Wywiad

Przy przeprowadzaniu wywiadu z właścicielem zwierzęcia, czas jest zawsze najważniejszym limitującym czynnikiem. Często niemożliwe jest ocenienie pacjenta w czasie zwykłej konsultacji i istnieje pokusa, żeby zastosować leczenie objawowe, gdy w lecznicy czeka dużo pacjentów. Może być to uzasadnione postępowanie, pod warunkiem, że zastosowane leczenie nie ogranicza możliwości dokładniejszego zbadania problemu w późniejszym okresie. Antybiotyki i leki antyhistaminowe oraz miejscowa terapia z zastosowaniem szamponu rzadko utrudni postępowanie. Reakcja pacjenta na takie leczenie często ułatwi ukierunkowanie dalszego badania. Objawowe stosowanie steroidów rzadko ma uzasadnienie i często uniemożliwia dalsze badanie w najbliższym okresie.

Przeprowadzenie wywiadu musi być logiczne i różni klinicyści zadają pytanie w odmienny sposób. Często będzie ulegało zmianie, w zależności od początkowych wskazówek właściciela.

Zgłaszane uwagi właściciela dotyczące choroby

Koty są bardzo skrytymi zwierzętami i nawet najlepszy wywiad uzyskany od właściciela może wprowadzić w błąd. Koty często czyszczą się w odosobnieniu i mają drugi „dom”, gdzie są karmione, pielęgnowane lub otrzymują leki bez wiedzy klienta. Należy zawsze interpretować wywiad z uwzględnieniem objawów klinicznych. Utrata włosów u kota ma zwykle tło urazowe. Zaburzenia systemowe przejawiają się wyraźnymi objawami zaburzenia zdrowia, innymi niż tylko zmiany skórne.

Opis zwierzęcia

Z charakterem choroby może mieć ścisły związek wiek, płeć, rasa, umaszczenie i waga zwierzęcia, np. dermatofitoza najczęściej rozpoznawana jest u młodych kociąt.

Stan ogólny:

  • Aktywność – nadmiernie aktywny, stwarza trudności przy badaniu, np. nadczynność nadnerczy
  • Apetyt/pragnienie – zwiększone przy nadczynności kory nadnerczy, ale również przy podawaniu sterydów
  • Żywienie – czy kot otrzymuje właściwie zbilansowaną dietę? Szczególnie ważna jest zawartość tauryny, białka i niezbędnych kwasów. Czy zwierzę otrzymuje duże ilości tłustych ryb lub wątroby?
  • Objawy żołądkowo-jelitowe - alergiczne choroby układu pokarmowego mogą występować razem z atopią. Informacje z wywiadu o kulach włosowych sugerują nadmierne czyszczenie się
  • Objawy ze strony układu moczowego i rozrodczego – zapalenie pęcherza moczowego może być związane z nadczynnością kory nadnerczy i nadmiernym stosowaniem progestagenów. Koty mogą uszkadzać okolicę krocza w związku z kamicą moczową.
  • Objawy ze strony układu krążenia i oddechowego – przyspieszona akcją serca występuje często przy nadczynności tarczycy, duszność może mieć związek z takimi tworami w klatce piersiowej jak grasiczak.
  • Objawy ze strony centralnego układu nerwowego, napady drgawek mogą wystąpić przy nadczynności kory nadnerczy.
  • Objawy ze strony układu ruchowego – niezdolność do skakania w przypadku uogólnionego zapalenia tkanki tłuszczowej.
  • Choroby oka – zapalenie spojówki i rogówki może towarzyszyć chorobom wirusowym.
  • Choroby ucha – inwazje ekotopowe Otodectes mogą powodować świąd okolicy twarzowej i około odbytowej. Będą widoczne typowe objawy w uszach.
  • Utrata wagi ciała - związana z białaczką, cukrzycą, nadczynnością tarczycy.

Wywiad środowiskowy:

  • Kontakt z innymi zwierzętami zarówno domowymi jak i dzikimi. Małe gryzonie mogą być źródłem dermatofitów
  • Kontakt z człowiekiem, objawy zakażenia, szczególnie grzybicą.
  • Środowisko zwierzęcia – czy kot przebywa na zewnątrz? Czy jest to środowisko wiejskie? Czy kot poluje? Rany po ugryzieniu mogą być miejscem zarażenia wirusem ospy

BADANIE ZWIERZĘCIA

Po przeprowadzenia wywiadu można zwierzę zbadać. Należy w każdym przypadku przeprowadzić ogólne oględziny. Bardziej szczegółowe badanie niektórych układów lub narządów wykonuje się, jeżeli są do tego wskazania. Badanie oftalmologiczne, neurologiczne, w tym badanie odruchów nerwów czaszkowych, może być wskazane w niektórych chorobach układowych.

Badanie fizykalne

Bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej przestrzeni, dobra współpraca właściciela i zwierzęcia oraz odpowiednie oświetlenie. Przed dotknięciem zwierzęcia bardzo ważne jest ocenienie jego ogólnego wyglądu, zachowania się i kondycji ciała. Należy zbadać ciepłotę wewnętrzną, ilość tętna i oddechów.

Jama ustna - szczególnie podniebienie – często miejsce występowania ziarniniaka eozynofilowego. Zwraca się uwagę na zmiany zabarwienia np. żółtaczka i występowanie wybroczyn.

Uszy/oczy- występują na nich często zmiany w miarę rozprzestrzeniania się choroby skóry. Koty są szczególnie wrażliwe na wirusowe choroby oczu, które należy odróżniać od okołocznych chorób skóry.

Omacywanie obwodowych węzłów chłonnych – sprawdzanie, czy nie wstępuje miejscowa lub uogólniona limfadenopatia, która może towarzyszyć chorobie nowotworowej, zakażeniom bakteryjnym lub grzybiczym.

Osłuchiwanie klatki piersiowej – szczególnie tachykardia występująca łącznie z nadczynnością tarczycy.

Omacywanie jamy brzusznej – w kierunku tworów w jamie brzusznej; hepatomegalia może towarzyszyć nadczynności kory nadnerczy.

Ocena umięśnienia - obwisły brzuch związany z nadczynnością kory nadnerczy.

Badanie dermatologiczne

Skóra:

  • Nie ograniczamy się do badania dostępnych obszarów skóry, zawsze należy odwrócić zwierzę do góry brzuchem, żeby sprawdzić skórę na dolnej części jamy brzusznej i okolicy krocza, jak również wewnątrz jamy ustnej i uszu.; skórę okolicy odbytu l przestrzenie międzypalcowe i opuszki palcowe.
  • Badamy jakość skóry – zanik/brak elastyczności przy nadczynności kory nadnerczy, zespole nadmiernie łamliwej skóry
  • Ciepłota skóry – może być ciepła przy nadczynności tarczycy
  • Zabarwienie – bladość, zaczerwienienie, przebarwienie
  • Pierwotne i wtórne zmiany – krosty, grudki, zaskórniki
  • Obszary wyłysienia – czy włosy wypadły, czy zostały krótko oskubane?

Włos:

  • Czy włos łatwo wypada? Czy po zbadaniu kota stół do badania jest pokryty włosami?
  • Czy włosy wyglądają nieprawidłowo?

Po przeprowadzeniu wywiadu i zakończeniu badania fizykalnego oraz dermatologicznego lekarz powinien sporządzić sobie listę różnych rozpoznać różnicowych. Pomoże mu to w decyzji, czy przeprowadzić dalsze testy diagnostyczne. Nie zawsze konieczne jest wykonanie wszystkich testów u każdego zwierzęcia. Może być to także wskazówką dla właściciela, we wstępnych stadiach choroby, co do możliwych przyczyn choroby, prognozy i wykonania dalszych badań diagnostycznych.

Zaliczyć do nich możemy:

1.    Rutynowe badania przesiewowe:

  • Badania hematologiczne
  • Badania biochemiczne
  • Określenia stężenia hormonów tarczycy
  • Badanie w kierunku zakażenia wirusem białaczki kotów
  • Badanie w kierunku zakażenia wirusem niedoboru immunologicznego

2.    Dynamiczne testy czynnościowe:

  • Test stymulacji ACTH
  • Testy supresji niską / wysoką dawką deksametazonu
  • Testy stymulacji TSH/TRH

3.    Ultrasonografia:

  • Zobrazowanie gruczołów nadnerczowych
  • Zobrazowanie struktury trzustki w zespole nowotworowym trzustki

4.    Badanie rentgenowskie:

  • Przerzutowy rak oskrzeli
  • Grasiczak

5.    Elektrokardiogram:

  • Zaburzenia pracy serca przy nadczynności tarczycy

Kiedy już zdiagnozowano chorobę ważne jest znowu przedyskutowanie z właścicielem długoterminowego rokowania, skuteczności terapii, kosztów i czasu trwania leczenia.

Często w przypadku chorób kotów nie można zastosować najlepszego dla nich leczenia. Wielu kotom niemożliwe jest podanie tabletek, zastosowanie szamponów lub zastrzyków w regularnych odstępach. Czynniki te niewątpliwie wpływają na wyniki leczenia. Jeśli musi być niezbędne stosowanie leków przez krótki czas, żeby uzyskać długookresowe rozwiązanie problemu, wielu właścicielu jest gotowych do takiej walki. Jeśli wymagana jest terapia do końca życia kota, właściciele mogą mniej chętnie ją podejmować. Możliwe jest, że leczenie chirurgiczne może być bardziej atrakcyjne niże terapia zachowawcza. Ważne jest, że leczenie chirurgiczne może być bardziej atrakcyjne niż terapia zachowawcza. Wyłysienie bez stanu zapalnego skóry, spowodowane przez atopię, może wyglądać nieprzyjemnie, ale może być bardziej tolerowanym rozwiązaniem, niż stosowanie co miesiąc odczulających preparatów.




Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170) oraz zmianami z dnia 9.05.2007 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 662) za naruszenie praw własności poprzez kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie przedstawionych na stronach Veterynaria.pl, Vetforum.pl, Sklep.Veterynaria.pl treści bez zgody właściciela grozi grzywna oraz kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 5 (art. 115.1).