Sarkoidoza u koni – łagodna forma nowotworu występująca tylko u koni i osłów. Polega na występujących naroślach (sarkoidy) na skórze konia. Nazywanie sarkoidozy nowotworem może być mylne i niepokojące dla właściciela, ponieważ występuje ona tylko na skórze konia i nie atakuje organów wewnętrznych. Sarkoidoza jest najczęściej jedynie problemem kosmetycznym, nie przeszkadza w życiu konia i nie jest zaraźliwa. Istnieją jednak przypadki, kiedy może nastąpić owrzodzenie lub pęknięcie sarkoida i może dojść do zakażenia.
Przyczyna
Najprawdopodobniej sarkoidoza jest chorobą dziedziczną. Badając rodowód konia z sarkoidozą często okazuje się, że konie spokrewnione cierpią lub cierpiały na tę samą chorobę. Inne źródła podają, że sarkoidoza występuje na skutek infekcji wirusowej. Teoria o dziedziczności tej choroby jest bardziej prawdopodobna.
Sarkoidoza jest chorobą skóry i najczęściej występuje na głowie, szyi i kończynach konia. Badania przeprowadzone w 1999 roku przez Equine Disease Quarterly wykazały, że zmiany występują w 51% na głowie i szyi, 25% na nogach i łopatkach oraz w 24% na tułowi, szyi i genitaliach.
Typy zmian
* suche, zrogowaciałe partie skóry
* narośl zaczyna się w skórze właściwej najprawdopodobniej następne stadium srakoida płaskiego
* brak owłosienia w miejscu narośli
* najczęstsze występowanie: genitalia, pachwiny, uszy, głowa
* stosunkowo duże, zrogowaciałe narośle na skórze
* czasami narośl osadzona jest na nóżce
* narośl szybko rozrasta się
* często występuje owrzodzenie
* najcięższa forma sarkoidozy
* najczęstsze występowanie: klatka piersiowa, kończyny, szyja, podbrzusze
* kombinacja dwóch lub więcej typów sarkoidozy
* najczęstsze występowanie: genitalia, głowa
* zmiany skóry o okrągłym lub nieregularnym kształcie
* występuje w naskórku
* narośl wolno się rozwija
* brak owłosienia w miejscu narośli
* najczęstsze występowanie: powieki, uszy, chrapy, szyja
* narośl zaczyna się w tkance podskórnej
* zmiana osadzona pod naskórkiem
* w przypadku owrzodzenia może stać się sarkoidem typu fibroblast
* najczęstsze występowanie: genitalia, kąciki powiek
Leczenie
Istnieje wiele metod leczenia sarkoidozy. Wybierając metodę należy brać po uwagę typ sarkoidozy, usytuowanie, wielkość i ilość zamian. Skarkoidy usytuowane na powiekach lub w miejscach gdzie mogą być podrażnione przez sprzęt (np. ogłowie lub popręg) powinny być poddane leczeniu jako pierwsze. Jeśli nastąpi pęknięcie lub owrzodzenie zmian interwencja weterynarza powinna być natychmiastowa gdyż istnieje ryzyko wdarcia się infekcji innego rodzaju.
Metody leczenia sarkoidozy
Fizyczne usunięcie zmian. Metoda ta często jest stosowana w przypadku pojawiania się sarkoidozy na powiece lub innym niewygodnym dla konia miejscu.
Zalety metody
* szybkie usunięcie narośli
Wady metody
* duże prawdopodobieństwo nawrotu choroby o zwiększonej złośliwości
* możliwość wystąpienia narośli w innych, wcześniej zdrowych partiach skóry
Zamrożenie zmian a następnie ich fizyczne usunięcie. Niska temperatura (najczęściej -20°C) niszczy chorą tkankę. Metoda ta nie może być stosowana dla zmian sąsiadujących z delikatną tkanką, jaką jest np. oko.
Zalety metody
* mniejsze prawdopodobieństwo nawrotu
Wady metody
* możliwość uszkodzenia tkanki pod zmianami
* sierść w miejscu wymrożenia odrasta bez pigmentu
Metoda ta polega na zachęceniu organizmu konia do walki z nowotworem. Sukces tej metody pokazuje jak ważną rolę odgrywa silny system immunologiczny konia w walce z sarkoidozą i innymi chorobami. Istnieje kilka terapii odpornościowych:
1. Szczepionka BCG – szczepionka jest podawana bezpośrednio do sarokida. BCG mobilizuje białe ciałka krwi do rozpoznania i odrzucenia zmian. Wygląd narośli po podaniu szczepionki zwykle pogarsza się przed zupełnym wyleczeniem. Aby uzyskać zadowalający efekt szczepionkę podaje się od 3 do 6 razy w przeciągu 2–3 tygodni. Jeśli poddamy tej terapii narośl np. na głowie istnieje prawdopodobieństwo, że zmiany na innych częściach ciała również się cofną.
2. Zioła – podniesienie odporności konia i tym samym zachęcenie organizmu do samodzielnej walki z sarkoidozą może być osiągnięte przez podanie odpowiedniej mieszanki ziołowej. Jest to nieinwazyjna metoda i najbezpieczniejsza. Metoda to może być stosowana u koni z łagodną sarkoidozą (mała ilość zmian, niewielkie zmiany) oraz jako dodatek do wcześniej wymienionych metod. Często stosuje się zioła, aby organizm zaczął odrzucać zmiany a następnie wycina się te, które utrudniają koniowi życie (zmiany na powiekach, kończynach itp.). Połączenie tych metod zmniejsza prawdopodobieństwo nawrotu choroby.
Zalety metody
* nieinwazyjna metoda
* bardzo niskie prawdopodobieństwo nawrotów
* jedyna metoda, która może zapewnić całkowite wyleczenie sarkoidozy
Wady metody
* leczenie zwykle jest długie i wymaga kilku szczepień lub stałego podawania ziół
* Chemoterapia
* Dermex – ziołowa maść dostępna w Stanach przydatna w leczeniu sarkoidów płaskich.
źródło: artykuł [XXX] w Wikipedii, licencja: [GNU FDL], autorzy: [wikipedyści]. Artykuł został sprawdzony pod względem merytorycznym, a ew. błędy zostały poprawione.
