Choroby wirusowe psów
Nosówka.
Nosówka jest występującą na całym świecie chorobą psowatych, także psów. Zmiany w gałce ocznej to najwcześniejsze objawy tej choroby systemowej. Należy do nich:
• ostre,
• łagodne,
• nasilone,
• obustronne,
• surowicze,
• śluzowe,
• ropne
zapalenie spojówek, przeważnie obejmujące także spojówkę i powieki.
W miarę rozwoju choroby dochodzą objawy ze strony układu oddechowego i/lub przewody pokarmowego. CDV ( wirus nosówki psów ) może także wywoływać: zapalenie gruczołów łzowych, zmniejszenie wydzielania filmu łzowego prowadzące do:
• skurczu powiek,
• suchego zapalenia rogówki i spojówki,
• owrzodzeń rogówki,
które w niektórych przypadkach nie reagują na standardowe leczenie.
Zapalenie przedniego i tylnego odcinka błony naczyniowej towarzyszy często zapaleniu mózgu i rdzenia, nawet wówczas gdy nie stwierdza się objawów ośrodkowych. W przebiegu postaci nerwowej nosówki często występuje wieloogniskowe, nieziarniniakowe zapalenie błony naczyniowej i siatkówki. Wysięk naczyniówki może wywołać odwarstwienie siatkówki. Zapalenie naczyniówki i siatkówki często prowadzi do atrofii siatkówki i bliznowacenia. W części jasnej dna oka mają one charakterystyczną postać ograniczonych, nadmiernie odbijających światło obszarów ze złogami barwnika w środku, podczas gdy dla zmian w części ciemnej dna oka charakterystyczne są obszary odbarwione.
CDV wykazuje powinowactwo do centralnego układu nerwowego, w tym do szlaków wzrokowych. Wirus może wywołać zapalenie lub demielinizację nerwu i szlaku wzrokowego i kory wzrokowej. U pacjenta wskutek nasilonego zapalenia nerwy wzrokowego można stwierdzić ostrą obustronną ślepotę i rozszerzoną, niereagującą na światło źrenicę. Zapalenie może występować jako jedyny objaw neurologiczny, poprzedzać wystąpienie innych objawów nerwowych nosówki lub występować jednocześnie z nimi.
Rozpoznanie nosówki jest trudne, dlatego że u wielu zakażonych psów nie rozwijają się objawy kliniczne. Po 5-21 dniach od kontaktu z wirusem w komórkach nabłonka spojówki mogą pojawić się ciała wtrętowe widoczne w badaniu cytologicznym. Ich obecność w rozmazach, w tym rozmazach ze spojówki, wykrywa się za pomocą technik immunofluoresencyjnych.
Zakaźne zapalenie wątroby psów.
Przyczyną zakaźnego zapalenia wątroby psów jest adenowirus psów 1 ( CAV-1 ), wywołujący zakażenie u psów i lisów. Wirus wydalany z kałem i moczem zakażonych zwierząt, a u psów dochodzi do zarażenia także drogą oddechową. Po okresie inkubacji trwającym 4-7 dni, u seroujemnych zwierząt zakażonych CAV-1 rozwijają się objawy kliniczne od łagodnych infekcji górnych dróg oddechowych po nasilone zmiany narządów, w tym:
• powiększenie wątroby,
• żółtaczkę,
• krwawienie,
które może doprowadzić do wykrzepiania wewnątrznaczyniowego.
Występowanie tej choroby uległo ograniczeniu po wprowadzeniu szczepień.
Objawy okulistyczne w przebiegu zakaźnego zapalenia wątroby pojawiają się w ciągu 7-21 dni od zakażenia lub szczepienia. Ich przyczyną jest obecność kompleksów immunologicznych w oku. Kompleksy te mogą powstawać także w okresie rekonwalescencji. Początkowe objawy obejmują:
• skurcz powiek,
• zwężenie źrenicy,
• obniżenie ciśnienia śródgałkowego,
• zagęszczenie komory przedniej wskutek zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej.
Do obrzęku rogówki („niebieskie oko”) może dojść w ciągu 1-2 dni. Zmiana jest obustronna tylko u 12-28 % psów. Obrzęk może być znacznie nasilony i prowadzić do powstania stożka rogówki. Schorzenie często postępuje, doprowadzając do bliznowacenia i pigmentacji rogówki. Obrzęk rogówki może być długotrwały. Uważa się, że charty afgańskie są predysponowane do rozwoju przewlekłego obrzęku i jaskry.
Zmiany okulistyczne rozpoznaje się na podstawie występowania predyspozycji, wywiadu i objawów klinicznych. Leczenie jest objawowe i obejmuje miejscowe stosowanie steroidowych lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz atropiny. W przypadku nasilonego obrzęku rogówki można podawać hipertoniczne roztwory maści.
Leczenie zmian w gałce ocznej polega na miejscowym stosowaniu antybakteryjnych leków okulistycznych, które normalnie zaleca się przy leczeniu zapalenia błony naczyniowej i owrzodzeń rogówki. KCS leczy się, podając sztuczne łzy, krople lub maści z antybiotykiem i lakromimetyki. Głębokie i rozległe owrzodzenia wymagają interwencji chirurgicznej. W przypadku zapalenia błony naczyniowej stosuje się ogólnie i miejscowo glikokortykoidy oraz miejscowo atropinę. Należy ją jednak podawać bardzo ostrożnie u zwierząt z KCS. Trzeba również pamiętać, że glikokortykoidy są przeciwwskazane w przypadku owrzodzeń rogówki. Ogólne stosowanie przeciwzapalnych dawek glikokortykoidów jest wskazane u zwierząt z ostrym zapaleniem nerwu wzrokowego, z potwierdzoną nosówką, nawet gdy brak innych objawów klinicznych choroby.
Choroby wirusowe kotów.
Zakażenie herpeswirusem kotów.
Herpeswirus kotów typu 1, wywołujący tzw. zapalenie nosa i tchawicy, należy do podrodziny Alphaherpesvirinae, zakaźnych dla zwierząt kotowatych wirusów, z których wszystkie należą do tego samego serotypu. Infekcja jest powszechna u kotów domowych, zwłaszcza w schroniskach i hotelach dla kotów. Zwierzęta ulegają zakażeniu w wyniku bezpośredniego i pośredniego kontaktu ze zwierzętami chorymi i nosicielami drogą nosowo-gardłową i przez spojówkę. Po wyzdrowieniu u kotów rozwija się trwałe nosicielstwo, charakteryzujące się zakażeniem latentnym i okresowym wydalaniem wirusa.
Częstą komplikacją są wtórne zakażenia bakteryjne, zwłaszcza Chlamydia felis. U kotów dorosłych bez objawów z górnych dróg oddechowych najczęściej rozwija się:
• jednostronne lub obustronne zapalenie spojówek,
• przekrwienie,
• wypływ z oczu,
• obrzęk spojówek,
• skurcz powiek,
• drzewkowate owrzodzenie rogówki,
• KCS,
• zrębowe zapalenie rogówki.
Częstą konsekwencją infekcji jest zrośnięcie się powieki z gałką oczną. FHV-1 może także odgrywać rolę w sekwestracji i eozynofilowym zapaleniu rogówki. W wyniku zakażenia pojawia się waskularyzacja i ból, chociaż nie są to objawy stałe.
Potwierdzenie rozpoznania stanowi wyizolowanie wirusa z hodowli komórek pochodzących od kota. Serologia nie jest przydatna, dlatego, że przeciwciała są także obecne po szczepieniu. W badaniu cytologicznym i histopatologicznym wykorzystuje się techniki immunofluoresencyjne. PCR stanowi skuteczną metodę wykrywania zakażenia, ale ze względy na rozpowszechnienie choroby w populacji zwierząt ma ono ograniczone zastosowanie.
Bardzo ważnym czynnikiem w patogenezie choroby jest stres, a takie wydarzenia jak wprowadzenie do domu nowego zwierzęcia lub zabranie kota na wystawę może nasilić objawy kliniczne. Dlatego stresujące częste leczenie wieloma lekami może pogorszyć ogólny stan zwierzęcia. W takim wypadku zaleca się rozważenie zmniejszenia intensywności leczenia, zamiast wdrażanie kolejnych działań leczniczych.
Zakażenie kaliciwirusem kotów.
W rodzaju kaliciwirusów wyróżnia się tylko jeden serotyp i wiele różnych szczepów, które różnią się między sobą antygenowością i patogennością. Wirus jest rozpowszechniony w populacji kotów domowych, zwłaszcza w ich dużych skupiskach. Ma epidemiologię bardzo podobną do epidemiologii FHV-1 i mimo intensywnego programu szczepień wiele kotów jest nosicielami FCV-1. Niektóre z nich pozostają nosicielami przez całe życie, stale wydalając wirusa. Do zakażenia dochodzi drogą nosowo-ustaną i przez spojówki. Objawy kliniczne są zróżnicowane i zależą od zjadliwości oraz tropizmu poszczególnych szczepów:
• gorączka,
• brak apetytu,
• owrzodzenia jamy ustnej i języka,
• nieznacznie nasilone objawy z układu oddechowego.
Zakażenie FCV diagnozuje się głównie na podstawie objawów klinicznych. Wirusa można wyizolować z wymazu z jamy ustnej i gardła na hodowli komórek kocich.
Wirus białaczki kotów.
Do zakażenia wirusem białaczki kotów dochodzi przede wszystkim przez ślinę, choć może być on obecny w każdej wydzielinie. U zakażonych kotów rozwija się wiremia. Często występuje zakażenie latentne i nosicielstwo. Części osobników udaje się pozbyć infekcji. Jednak trzecia śmiertelnych przypadków wywołanych przez chorobę nowotworową ma związek właśnie z zakażeniem wirusem białaczki, który może być także przyczyną niedokrwistości i immunosupresji.
Zmiany w gałce ocznej są związane z rozwojem w oku chłoniaka i transformacją limfocytów, które przedostają się do błony naczyniowej i wywołują początkowo łagodne jej zapalenie, które prowadzi do powstania osadu na rogówce. Na tęczówce mogą pojawić się niewielkie zmiany, które w miarę powiększania się powodują jej pogrubienie i zniekształcenie. Kąt tęczówkowo – rogówkowy często ulega nacieczeniu i zamknięciu przez komórki nowotworowe, przez co dochodzi do rozwoju jaskry.
Zakażenie FeLV u kotów rozpoznaje się na podstawie badań serologicznych, IFA, PCR, które pozwala wykazać obecność wirusa w tkankach w tym na rogówce, gdy badanie krwi oraz testy immunohistochemiczne tkanek dają wynik negatywny.
CDN.
