Nowotwory kości i chrząstek
Nowotwory kości i chrząstek nie występują często w populacji psów i kotów, stanowią maksymalnie 5% wszystkich nowotworów. Nowotwory kości psów i kotów mają zazwyczaj charakter złośliwy. Łagodne guzy kości są stwierdzane bardzo rzadko u obydwu gatunków. W odniesieniu do psów częstość występowania nowotworów kośćca kończyn jest wprost proporcjonalna do rozmiarów /ciężaru ciała rozpatrywanej rasy psów. Nowotwory kośćca kończyn najczęściej dotyczą psów ras olbrzymich:
• chartów irlandzkich,
• dogów,
• rottweilerów,
• bernardynów.
Ta zależność jest tak silna, że nie stwierdza się pierwotnych nowotworów jest tak silna, że nie stwierdza się pierwotnych nowotworów kośćca kończyn u psów poniżej 15 kg. Nowotwory kości występują u psów w średnim wieku i starych, choć zdarzają się także i u młodych psów ras olbrzymich. Predysponowane są samce.
Pierwotne nowotwory kości występują bardzo rzadko u kotów. Zazwyczaj dotyczą kotów starych (powyżej 10 lat). Nie stwierdza się predylekcji płciowych i rasowych. Guzy kośćca kończyn stwierdzane są częściej niż nowotwory szkieletu osiowego i dotyczą głównie kończyn miednicznych.
Nowotwory chrząstki są rzadkie u psów i kotów. Są to procesy łagodne i złośliwe.
Przyczyny.
Nie ustalono przyczyn rozwoju nowotworów kości i chrząstki. Rozwój pierwotnych nowotworów złośliwych kości sugeruje istnienie czynników, które sprzyjają powstawaniu tych mięsaków. Mięsaki kości najczęściej rozwijają się w przynasadach kości długich, szczególnie:
• dalszej przynasadzie kości promieniowej,
• bliższej przynasadzie kości ramiennej,
• dalszej przynasadzie kości udowej,
• bliższej przynasadzie kości piszczelowej.
Częściej dotyczą kończyn piersiowych. Częstsze występowanie w kończynach piersiowych i u psów dużych ras sugeruje związek z obciążeniem kończyny. Szybki wzrost kości we wczesnym okresie życia oraz oddziaływanie obciążenia na kość, najprawdopodobniej związane z mikrozłamaniami, są istotnymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi mięsaków kości. U psów ras dużych i olbrzymich najprawdopodobniej występują predylekcje rasowe, a predyspozycje rodzinne stwierdzono u psów rasy rottweiler i bernardyn. Nowotwory mogą także rozwijać się w miejscach starych złamań oraz kościach, które znajdowały się w polu napromieniania podczas radioterapii.
Patologia
Pierwotne nowotwory kości mogą rozwijać się z każdego typu budującej kość oraz w każdym miejscu: okostnej śródkostnej, czyli jami szpikowej. Nowotwory najczęściej rozwijają się w prekursorów mezenchymalnych tkanki kostnej i chrzęstnej, są to odpowiednio kostniakomięsak i chrzęstniakomięsak. Kostniakomięsak jest najczęstszym nowotworem pierwotnym kości u kotów. Drugi pod względem częstości jest włókniakomięsak.
Zmiany w kosciach stwierdzane są także w rozrostach limfocytarnych (szpiczak plazmocytowy), w przypadkach mięsaków naciekających kości, czy przerzutów do kości.
Nowotwory łagodne.
Nowotwory łagodne kości (kostniaki) i chrząstek (chrzęstniaki) stanowią rzadkość u psów oraz kotów i są mało istotne z klinicznego punktu widzenia. Warte uwagi są niektóre łagodne zmiany rozrostowe, dotyczące kośćca psów i kotów. U tych zwierząt występują one rzadko.
Wyrośla kostno –chrzęstne pojedyncze i mnogie.
Kostniakochrzęstniak jest łagodnym „nowotworem” powstającym w wyniku kostnienia na podłożu chrzęstnym. Wyrośla pokryte są chrząstką szklistą. Są wynikiem zaburzeń rozwojowych u zwierząt rosnących. Mają tendencję do powiększania się wraz ze wzrostem i dojrzewaniem układu kostnego. Dotyczyć mogą wszystkich kości powstających na podłożu chrzęstnym. Najczęściej rozwijają się w:
• łopatkach,
• żebrach,
• kręgach,
• miednicy.
Wyrośla mogą być pojedyncze.
Twe mogą mieć nieznaczny tylko wpływ na stan kliniczny zwierzęcia, za wyjątkiem przypadków wyrośli dziedziczonych u psów. Znajdowane są przypadkiem, podczas badania radiologicznego. Znane są rzadkie przypadki uzłośliwienia się kostanikochrzęstniaków w przypadkach wyrośli mnogich.
Kostaniakochrzęstniakowatość kotów jest zaburzeniem innego rodzaju, w którym zmiany mają charakter postępujący i dotyczą kości czaszki (powstają poprzez kostnienie na podłożu błoniastym). Zaburzenie dotyczy zazwyczaj kotów młodych (2-4 lat). Nie stwierdzono predylekcji rasowych, płciowych ani dziedzicznego charakteru choroby. Z tkanki chrzęstnej pokrywającej zmiany izolowano wirusy. Znaczenie wirusów w patogenezie choroby jest nieznane.
Chrzęstniak śródkostny
Chrzęstniak śródkostna jest łagodnym nowotworem, wywodzącym się z tkanki chrzęstnej. Nowotwór wzrasta w jamie szpikowej. Pod względem histologicznym przypomina chrząstkę szklista i tym różnic się od chrzęstniakomięsaka. Na skutek ciągłego wzrostu nowotwór penetruje istotę zbitą kości i jest wyczuwalny jako dobrze odgraniczony, twardy twór. Powiększający się nowotwór może być przyczyną objawów bólowych oraz złamań patologicznych. Zmiany mogą być pojedyncze lub mnogie. w tym drugim przypadku choroba określana jest mianem chrzęstaniakowatości śródkostnej. nie należy jej mylić z kostniakochrzęstniakowatością, w której zmiany powstają na powierzchni kości.
Wielopłacikowy kostniak / chrzęstniak/ kostanikochrzęstniakomięsak / chrzęstniak drążący
Rzadko występujący nowotwór, zazwyczaj dotyczący kości czaszki, posiadający specyficzne cechy radiologiczne. Posiada wiele nazw. Obecnie uważa się, że jest nowotworem o niskiej złośliwości, gdyż mimo wolnego wzrostu może dawać przerzuty.
Pozostałe, ładogne nowotwory kości, np.:
• torbiele kości,
• torbiel tętniakowata kości,
• dysplazja włóknista,
spotyka się bardzo rzadko, stąd dokumentacja przypadków jest dość skromna.
Nowotwory kości.
Pierwotne nowotwory kości
Wywodzą się nie tylko z tkanki kostnej i chrzęstnej, ale też z:
• budującej kość tkanki łącznej włóknistej,
• naczyń,
• innych elementów mezenchymalnych.
Najczęstszym pierwotnym mięsakiem kości jest kostniakomięsak, który stanowi 80-90% przypadków nowotworów kości psów. Drugim pod względem częstości występowania u psów jest chrzęstniakomięsak, stanowiący 5-10% wszystkich nowotworów pierwotnych kości u tego gatunku. Resztę pierwotnych nowotworów kości stanowią także mięsaki.
Kostniakomięsaki różnią między sobą budową histologiczną oraz ilością i typem wytwarzanej substancji międzykomórkowej. Na podstawie cech dominujących w obrazie morfologicznym kostaniakomięsaki dzielone są na:
• słabo zróżnicowane,
• osteoplastyczne,
• chondro blastyczne,
• fibroblastyczne,
• z rozszerzeniem drobnych naczyń,
• olbrzymiokomórkowe,
• złożone.
Inaczej niż w przypadku kostniakomięsaków u ludzi, u psów nie ustalono, jakie znaczenie dla przebiegu klinicznego ma obraz morfologiczny i typ histologiczny danego nowotworu. Istotna z klinicznego punktu widzenia jest lokalizacja procesu. Kostniakomięsaki śródkostne odznaczają się większym stopniem złośliwości klinicznej niż kostniakomięsak przykostny, który wzrasta na zewnątrz z okostnej zewnętrznej powierzchni kości. Nie powoduje on lizy kości. Istnieje też inny typ kostniakomięsaka, rozwijający się z okostnej, który odznacza się wysokim stopniem złośliwości. Wzrasta na zewnątrz i jednocześnie nacieka kość.
Guz olbrzymiokomórkowy.
Jest rzadkim nowotworem kości. Nie ma pewności co do jego histogenezy. Nowotwór najprawdopodobniej powstaje z komórek wrzecionowatych szpiku pochodzenia mezenchymalnego i odpowiedzialny jest za niszczenie kości.
Guzy przerzutowe i naciekające kości.
Kości są częstą lokalizacją przerzutów nowotworów złośliwych. Raki, głównie:
dają często przerzuty do kości. Ogniska przerzutowe powodują zmiany osteolityczne w kości i są przyczyną objawów bólowych. Istnieją doniesienia na temat pierwotnego gruczolaka płuc kotów ze skłonnością do przerzutów do kości palców. Szpiczak plazmocytowy i niekiedy chłoniaki także mogą być przyczyną zmian osteolitycznych.
Nowotwory naciekające okoliczne tkanki mogą też swym zasięgiem obejmować kości. SCC dziąseł często powoduje niszczenie kości szczęki czy żuchwy. SCC skóry palca może powodować niszczenie paliczka palca. Nowotwory tkanek miękkich rosnące w okolicy stawów mogą także powodować niszczenie struktur kostnych.
CDN.
