Wywiad i badanie fizykalne.
Pacjenci z chorobami serca i układu oddechowego stanowią duży odsetek przypadków internistycznych w klinice małych zwierząt. Choroby serca występują u 10% pacjentów weterynaryjnych, przy czym 1% przypadków to zwierzęta z wadą wrodzoną serca.
Istotne jest rozpoznanie przypadku, który wymaga dalszych badań. W praktyce weterynaryjnej znalezienie czasu na przeprowadzenie dokładnego badania często stanowi problem. Dokładniejsze badania przeprowadzone są w sytuacji, gdy lekarz ma do czynienia z trudnym przypadkiem lub gdy wcześniejsze rozpoznanie i leczenie są nieadekwatne do objawów postępującej choroby. Często konieczna jest ponowna ocena wszystkich posiadanych informacji klinicznych począwszy od zebrania dokładniejszego wywiadu. Takie badanie jest często czasochłonne i trwa dłużej niż zwykła wizyta. Lekarz prowadzący powinien zawsze wziąć pod uwagę możliwość konsultacji i zasięgnięcia opinii specjalisty.
Predyspozycje / predylekcje.
Posiadanie wiedzy na temat predylekcji rasowych i predyspozycji względem wieku i płci jest pomocne w diagnostyce różnicowej.
Wiek.
Istnieje wiele zaburzeń, które występują częściej w określonych grupach wiekowych zwierząt.
Płeć.
Choroby zastawek przedsionkowo-komorowych oraz idiopatyczna kardiomiopatia rozstrzeniowa częściej występują u samców.
Przetrwały przewód tętniczy i choroba Addisona częściej występują u samic.
Rasa.
Należy rozważyć czy choroba nie ma związku z rasa zwierzęcia, co często dotyczy przypadków kardiologicznych. Występowanie niektórych chorób dotyczących układu oddechowego także może mieć związek z rasą.
Wywiad.
1. U każdego pacjenta z zaburzeniami dotyczącymi serca lub układu oddechowego należy przeprowadzić dokładny wywiad, zwracając uwagę na funkcjonowanie wszystkich układów organizmu.
2. Jeżeli lekarz ustali dominujący objaw choroby serca i układu oddechowego powinien określić od kiedy on występuje, jakie jest jego natężenie oraz czy ulega on pogłębieniu. Wśród objawów wyróżniamy:
3. W przypadku obecności dwóch bądź większej liczby objawów, należy ustalić czy mają one to samo podłoże, czy też ich przyczyny są różne
4. Należy ustalić, czy zwierzę posiada aktualne szczepienia oraz czy było odrobaczane, może mieć to związek z niektórymi chorobami układu oddechowego młodych psów i kotów.
5. Informacje na temat zaburzeń występujących u ojca i u matki mogą być przydatne, w szczególności jeśli istnieje podejrzenie chorób serca.
6. Fakt kontaktu z innymi chorymi zwierzętami lub informacje o pobycie na obszarze, gdzie pewne choroby występują enzootycznie, jest ważny w przypadku pacjentów z zaburzeniami dotyczącymi układu oddechowego i chorobami pasożytniczymi.
7. Należy zwracać uwagę na objawy, które mogą wskazywać na zaburzenia dotyczące innych układów. Konieczne jest określenie, czy występuje:
8. Należy sprawdzić czy u zwierzęcia wcześniej stwierdzano występowanie szmeru sercowego, co sugerowałoby obecność wrodzonej wady serca lub Endokardiozę.
9. Szmer, który pojawił się ostatnio, może mieć związek z kardiomiopatią rozsztrzeniową. Szmer o zmiennym charakterze występujący od niedawna może być wynikiem zapalenia wsierdzia.
10. W wywiadzie należy uwzględnić wcześniej stosowane leki. Rodzaj reakcji na wcześniejsze leczenie często umożliwia rozpoznanie w przypadku chorób układu oddechowego, natomiast w odniesieniu do chorób serca pozwala określić, jaka będzie odpowiedź na zastosowane leczenie.
11. Istotna może być także informacja o urazie, który miał miejsce nawet kilka lat wcześniej. Należy zwracać uwagę na tendencję zwierzęcia do zjadania rzeczy niejadalnych, czy zwierzę nie miało kontaktu z trucizną.
12. Konieczne jest upewnienie się, czy u pacjenta nie występowały wcześniej zmiany nowotworowe, które usunięto chirurgicznie. jeśli tak, należy uzyskać wynik badania histopatologicznego.
Badanie kliniczne.
1. Przeprowadzając badanie należy postępować schematycznie, aby nie przeoczyć istotnych zmian. Jeśli występują wyraźne objawy kliniczne, lekarz bardzo często ucieka się do pobieżnego, prostszego badania.
2. Z reguły badanie wymaga więcej czasu niż przewiduje zwykła wizyta.
3. Przed skoncentrowaniem się na sercu i układzie oddechowym, lekarz powinien przeprowadzić dokładne badanie fizykalne wszystkich układów organizmu. W szczególności należy zwrócić uwagę na ogólną kondycję zwierzęcia.
Ogólne wrażenie / obserwacja
4. Zwierzęta z zastoinową niewydolnością serca, szczególnie z kardiomiopatią rozstrzeniową, mogą sprawiać wrażenie słabych i wyniszczonych.
5. Powiększenie węzłów chłonnych, twory wyczuwalne na powierzchni ciała lub w jamie brzusznej sugerować mogą obecność przerzutów nowotworowych w płucach.
6. Znaczna nadwaga silnie upośledza oddychanie i może przyspieszyć pojawienie się objawów (kaszel) związanych z zapaścią tchawicy. Otyłość zaostrza objawy kaszlu występującego wtórnie do chorób serca lub układu oddechowego.
Badanie serca i układu oddechowego.
1. Po przeprowadzeniu ogólnego badania klinicznego lekarza przystępuje do osłuchiwania klatki piersiowej.
2. Należy ocenić kolor błon śluzowych i czas wypełniania naczyń włosowatych
3. Wypływ z worka spojówkowego może być spowodowany zaburzeniem dotyczącym oczu lub być wtórny do zakażenia dróg oddechowych. Wynik badania oka i siatkówki może wskazywać na występowanie nadciśnienia tętniczego.
4. Wypływ z nosa świadczy o miejscowym procesie chorobowym lub zakażeniu układu oddechowego.
5. Istotne jest zbadanie żył jarzmowych. Dokładne obejrzenie żył jarzmowych często wymaga golenia szyi. Nadmierne wypełnienie / tętnienie żył jarzmowych związane jest z prawokomorową niewydolnością zastoinową serca lub zaburzeniami rytmu serca. Silne wypełnienie żył jarzmowych u psa z wodobrzuszem przemawia za tym, że przyczyną choroby jest niewydolność serca,a nie wątroby.
6. Okolica szyi powinna być zbadana celu wykrycia patologicznych deformacji.
7. Tchawica jest badana pod kątem występowania grzbietowo-brzusznego spłaszczenia, które mogłoby wskazywać na zapaść tchawicy. Uciśnięcie tchawicy często wywołuje kaszel.
8. Uciśnięcie krtani bocznie dośrodkowo u psów z porażeniem krtani nasila świst krtaniowy wdechowy.
9. U małych zwierząt rzadko występują obrzęki obwodowe wtórne do niewydolności serca. Najczęściej są one spowodowane:
10. Należy jednocześnie zbadać tętno na obydwu tętnicach udowych oceniając:
11. U kotów z zatorem rozwidlenia aorty i tętnic kończyn tętno na jednej bądź obydwu tętnicach udowych może być niewyczuwalne.
12. Tętno zależne jest od objętości wyrzutowej lewej komory i kurczliwości mięśnia sercowego. Tętno o małej objętości jest typowe dla kardiomiopatii rozszerzeniowej, natomiast nie zawsze pojawia się w zaburzeniach dotyczących zastawki dwudzielnej.
13. Tętno zawsze jest od objętości wyrzutowej lewej komory i kurczliwości mięśnia sercowego. Tętno o małej objętości jest typowe dla kardiomiopatii rozszerzeniowej, natomiast nie zawsze pojawia się w zaburzeniach dotyczących zastawki dwudzielnej.
CDN.
