Fizjoterapia weterynaryjna



          W ostatnim czasie w Polsce wzrosło zainteresowanie, zarówno wśród lekarzy weterynarii jak i wśród właścicieli oraz hodowców zwierząt, rehabilitacją weterynaryjną która jeszcze do niedawna w naszym kraju była pomijana w postępowaniu leczniczym. Fizjoterapia, synonimem której jest fizykoterapia, terapia fizykalna i przyrodolecznictwo jest częścią rehabilitacji która ma na celu przywrócenie najlepszej sprawności fizycznej i psychicznej. Fizykoterapia wykorzystuje naturalne czynniki fizyczne, takie jak: ciepło, zimno, światło, woda etc. których wpływ wywołuje odpowiednie reakcje organizmu. W fizjoterapii wyróżniamy między innymi: światłolecznictwo, elektrolecznictwo, kinezyterapię, hydroterapię, masaż etc. w zależności od użytego „czynnika” terapeutycznego. Fizjoterapia jest zazwyczaj postępowaniem uzupełniającym, terapią wspomagającą leczenie chirurgiczne i/lub farmakologiczne. Prawidłowo zaplanowana fizykoterapia, pozwala znacznie skrócić okres rekonwalescencji, przyśpieszyć powrót do zdrowia, zwiększa szanse powodzenia standardowego postępowania leczniczego (farmakoterapia/chirurgia) oraz wzmacnia jego efekt. Na jakość i skuteczność terapii fizykalnej ma wpływ wiele czynników, oprócz tak oczywistych jak: rodzaj i stopień zaawansowania choroby/chorób, stan ogólny pacjenta, wiek etc. także: czas w jakim wprowadza się rehabilitację, odpowiednia i dokładna diagnostyka, dobra współpraca wszystkich Specjalistów zajmujących się pacjentem, odpowiedni i kompleksowy program rehabilitacji uwzględniający realnie możliwości pacjenta i właściciela, ciągła kontrola stanu rekonwalescenta i ewentualne modyfikowanie planu rehabilitacji. Należy pamiętać iż bardzo istotne jest to kiedy wprowadza się postępowanie rehabilitacyjne. Niestety często zwleka się z wprowadzeniem odpowiednich procedur a to niestety bardzo niekorzystnie może wpłynąć na przebieg zdrowienia. W niektórych przypadkach rehabilitację powinno wdrażać się jeszcze przed zabiegiem chirurgicznym lub zaraz po operacji, ponadto niektóre zabiegi fizjoterapeutyczne jak laseroterapia, krioterapia czy terapia polem magnetycznym mogą być wprowadzone nawet we wczesnym (ostrym) stanie zapalnym. Prawidłowo stosowana fizjoterapia pozwala osiągnąć następujące cele: zmniejszenie stanu zapalnego, przyśpieszenie regeneracji tkanek, analgezja (działanie przeciwbólowe), działanie przeciwobrzękowe oraz ogólne usprawnienie funkcji fizycznych i psychicznych organizmu.
     
W weterynarii najczęściej wykonuje się następujące zabiegi fizjoterapeutyczne:

  • laseroterapia,
  • elektroterapia,
  • magnetoterapia,
  • terapia ultradźwiękami,
  • kinezyterapia,
  • termoterapia,
  • hydroterapia.

Magnetoterapia jak sama nazwa wskazuje wykorzystuje pole magnetyczne. Pole to przenika przez wszystkie tkanki i komórki organizmu (nawet przez opatrunki gipsowe) co powoduje iż jest to terapia dość wszechstronna i znajduje zastosowanie w wielu jednostkach chorobowych. Magnetoterapia działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przeciw obrzękowo oraz przede wszystkim poprzez wpływ na różne procesy biochemiczne zachodzące na poziomie komórkowym, przyśpiesza gojenie się tkanek. Zabiegi te wykorzystywane są  między innymi w celu przyśpieszenia zrostu kostnego po złamaniach (nawet gdy do stabilizacji odłamów kostnych zastosowano materiały metalowe), przy uszkodzeniach ścięgien i więzadeł, chorobach kręgosłupa (dyskopatia, spondyloza) i wielu innych schorzeniach ortopedycznych, neurologicznych i dermatologicznych.

Laseroterapia jest zaliczana do światłolecznictwa, światło lasera przenikając przez tkanki działa biostymulująco na komórki organizmu. Podobnie jak przy magnetoterapii osiągamy tu efekt przeciwbólowy, przeciwzapalny i przyśpieszający gojenie tkanek. Wskazaniami do laseroterapii są choroby kręgosłupa, schorzenia ortopedyczne, neurologiczne, dermatologiczne a także wykorzystuje się ją w stomatologii. Laseroterapię stosuje się często w połączeniu z magnetoterapią. Do światłoterapii można zaliczyć również zabiegi z użyciem światła podczerwonego (lampa Sollux) przy użyciu którego uzyskujemy głównie efekt termiczny w postaci ciepła, oraz terapię światłem spolaryzowanym (Bioptron) dającym efekt biostymulujący.

Elektroterapia polega na zastosowaniu prądu elektrycznego zarówno stałego jak i zmiennego. Wśród bardzo wielu różnych rodzajów elektroterapii w weterynarii najczęściej stosuje się: elektrostymulację NMES (neuro-muscular electro-stimulation) elektrostymulacja nerwowo mięśniowa, zabiegi te stosuje się w celu zwiększenia siły mięśni osłabionych na skutek choroby lub długotrwałego unieruchomienia. Elektrostymulacja NMES nazywana jest często elektrogimnastyką. Elektrostymulacja TENS (transcutaneous electrical nerve stimulation) czyli przezskórna elektryczna stymulacja nerwów, jest to terapia przeciwbólowa której zasada opiera się na teorii bramki bólowej (hamowanie przewodzenia bólu do wyższych pięter OUN) i wydzielaniu endorfin. Jest to terapia dość skuteczna w zwalczaniu bólu ostrego i przewlekłego, a w  niektórych przypadkach może być alternatywą dla długotrwałego stosowania NLPZ.

Sonoterapia a właściwie ultrasonoterapia wykorzystuje wpływ ultradźwięków w zakresie częstotliwości od 0,8 do 3 MHz. Ultradźwięki to drgania mechaniczne dzięki którym uzyskujemy efekt termiczny (rozgrzewanie tkanek) oraz efekt mechaniczny tzw. mikromasaż. Ultradźwięki działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo, łagodzą napięcie mięśniowe oraz zwiększają rozciągliwość tkanki łącznej w bliznach.

Kinezyterapia czyli usprawnienie przy pomocy ruchu i wysiłku fizycznego. Wykonuje się różnego rodzaju ćwiczenia fizyczne często wykorzystując specjalny sprzęt rehabilitacyjny (piłki, balansery, bieżnia, uprzęże, wózki etc.). Do kinezyterapii można zaliczyć również hydroterapię czyli ćwiczenia w wodzie (zazwyczaj w specjalnym basenie) polegające głównie na swobodnym pływaniu, spacerowaniu po podwodnej bieżni oraz innych ćwiczeniach wykonywanych w wodzie.

Dość cennym i skutecznym zabiegami może być termoterapia. Ciepłolecznictwo stosuje się w celu zwiększenia dopływu krwi do tkanek, rozluźnia mięśnie. Stosuje się po ostrej fazie zapalenia. Krioterapia czyli ochładzanie tkanek powoduje zmniejszenie przewodzenia nerwowego (efekt analgetyczny) oraz zmniejsza przepływ krwi.

Należy pamiętać iż największą skuteczność zabiegów fizjoterapeutycznych osiągniemy wykonując pewną ilość zabiegów (przyjęto iż jest to zazwyczaj minimum 10 zabiegów) oraz poprzez systematyczność i dokładność. Nie zapominajmy że rehabilitacja to zwykle dość powolny i czasochłonny proces, dlatego należy uzbroić się w cierpliwość i nie zniechęcać się przedwcześnie.



Adam Wróbel
vetrehab@home.pl
www.vetrehab.com.pl




Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170) oraz zmianami z dnia 9.05.2007 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 662) za naruszenie praw własności poprzez kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie przedstawionych na stronach Veterynaria.pl, Vetforum.pl, Sklep.Veterynaria.pl treści bez zgody właściciela grozi grzywna oraz kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 5 (art. 115.1).