Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę. Dzięki temu hormonowi następuje pobieranie glukozy z krwi przez komórki mięśniowe, wątrobowe tłuszczowe. Dzięki temu mechanizmowi organizmowi dostarczana jest energia potrzebna do wszelkich procesów życiowych. Przy zaburzeniu tych mechanizmów następuje występowanie bardzo wysokiego poziomu cukru we krwi i usuwanie go przez nerki. Organizm pozbawiony tego podstawowego źródła energii musi pobierać ją z rozpadu tłuszczu i białka. Powoduje to stopniowe wyniszczenie organizmu. Jednocześnie tworzą się ciała ketonowe - produkty zatruwające zwierzę.
Wyróżnia się trzy typy cukrzycy:
1. Cukrzyca insulinozależna.
Jest to o najczęstsza forma cukrzycy u psów i stanowi ok.95% przypadków. Przyczyną jej są: zapalenie trzustki, choroby autoagresywne oraz schorzenia dziedziczne. Charakterystyczna jest tu predylekcja rasowa. Najczęściej chorują: pudle, jamniki, PONy.
2. Cukrzyca insulinoniezależna.
Często związana z otyłością. Jest ona związana z brakiem reakcji receptorów insulinowych na insulinę.
3. Cukrzyca wtórna
Występuje najczęściej przy chorobach endokrynogennych, stosowaniu hormonów (sterydów, środków antykoncepcyjnych).
Występowanie:
- cukrzyca występuje najczęściej u psów starszych 7-9letnich (chyba że jest wrodzona wtedy w wieku 1-2 lat)
- U suk 3-krotnie częściej niż u psów. Bardzo często rozpoczyna się po cieczce.
Objawy:
· Nadmierne pragnienie
· Wielomocz
· Wzmożony apetyt
· Postępujące chudnięcie
· Zaćma cukrzycowa, która rozwija się w ciągu kilku miesięcy, ale może powstać też w ciągu jednej doby.
· Towarzyszące cukrzycy choroby skóry i układu moczowego.
Oprócz charakterystycznych objawów w rozpoznaniu największe znaczenie ma badanie krwi na zawartość w niej glukozy. Zwykle wynosi ona grubo powyżej 200mg/% przy normie 100mg/%. Cukier obecny jest również w moczu. Wyniki innych badań też są podwyższone i są związane z uszkodzeniem wątroby, nerek i wikłających stanów zapalnych. do góry
Leczenie:
Cukrzyca jest chorobą nieuleczalną. Nasze działania skupiają się na utrzymaniu odpowiedniego poziomu cukru we krwi i zapewnienie w miarę komfortowego życia naszym pupilom. W leczeniu cukrzycy najczęściej stosuje się insulinę.
Istnieje kilka rodzajów insuliny o różnym czasie działania. W praktyce najczęściej stosuję się insulinę lente o średnim czasie działania. Szczyt działania tej insuliny występuje najczęściej po 6-8 h Niestety nie u każdego psa działanie jest takie same w związku z tym zaleca się wykonanie krzywej cukrowej, które określa, jaką powinno się zastosować dawkę insuliny i kiedy występuje szczyt działania. Niestety nie wszystkie lecznice wykonują to badanie. Można je zrobić w większych placówkach posiadających na miejscu laboratorium. Jeśli szczyt działania insuliny przypada po 6-8 godzinach to insulinę stosuje się 1 raz dziennie. Jeśli szczyt jest poniżej 5godziny od podania to należy podawać 2x dziennie lub zmienić insulinę. Jeśli chodzi o dawkowanie to musi ustalić je lekarz w zależności od wielkości zwierzęcia. W związku z tym że insulinę dawkuję się na kg/mc a przy cukrzycy następuje utrata masy ciała co 2 tygodnie należy zwierze dokładnie zważyć by zweryfikować dawkę insuliny.
Żywienie:
Drugim bardzo ważnym zagadnieniem w kontroli cukrzycy jest żywienie. Zwierze powinno dostawać pokarm o stałej zawartości energetycznej.
Zalecany jest pokarm zawierający bardzo wysokiej jakości białko i łatwostrawne węglowodany. Można stosować również gotowe karmy dla psów z cukrzycą.
Maja one jednak wady (są drogie i niezbyt chętnie zjadane przez psy). Zaleca się podać 25% pokarmu na 30 minut po podaniu rannym insuliny. Następna porcja przypada w szczycie działania insuliny a więc po 6-8h i wtedy należy podać pozostałe 75% pokarmu.
U zwierząt przyzwyczajonych do nocnych posiłków można zastosować 25% śniadanie, 50% obiad i 25% kolacja.
Reżim pokarmowy trzeba ściśle utrzymywać gdyż zmiana żywienia powoduje skoki cukru we krwi, kwasice metaboliczną i śpiączkę.
Ruch:
Trzecią bardzo istotną rzeczą przy kontroli cukrzycy jest stały wydatek energetyczny zwierzęcia a więc zapewnienie stałej aktywności ruchowej. Nadmierny ruch powoduje zwiększone spalanie cukru i może doprowadzić do hipoglikemii czyli nadmiernego spadku cukru we krwi.
Hipoglikemia:
Hipoglikemia-Nadmierny spadek cukru we krwi może spowodować utratę przytomności.
Należy ją rozróżnić od tzw. śpiączki cukrzycowej gdzie utrata przytomności jest spowodowana nadmiarem cukru w krwi.
Objawy hipoglikemii:
· utrata przytomności,
· szybkie narastanie objawów,
· podwyższona temperatura ciała,
· bladość błon śluzowych,
· wzmożone odruchy,
· rozszerzone źrenice,
· reakcja na podanie glukozy lub cukru (zwierze po podaniu glukozy bardzo szybko powraca do przytomności)
Dlatego bardzo istotne jest aby właściciel był przygotowany na taki stan i zawsze miał przy sobie kilka kostek cukru.
W takich sytuacjach należy podać doustnie cukier w kostkach lub roztwór cukru uważając aby zwierzak się nie zachłysnął. Absolutnie nie podawać czekolady.
Śpiączka cukrzycowa
Objawy śpiączki cukrzycowej:
· objawy narastają powoli,
· obniżona temperatura ciała,
· osłabienie odruchów,
· błony śluzowe nastrzykane i suche,
· charakterystyczny zapach acetonu z jamy ustnej świadczący o kwasicy,
· źrenice prawidłowe,
· brak reakcji na podanie glukozy czy cukru (podanie glukozy nie zaszkodzi zwierzęciu).
Niezwykle istotna przy cukrzycy jest stabilizacja hormonalna samicy. W związku z tym że absolutnym przeciwwskazaniem jest stosowanie antykoncepcji hormonalnej pozostaje więc sterylizacja chirurgiczna.
Bez tego zabiegu możemy zapomnieć o jakiejkolwiek kontroli cukru we krwi mimo stosowania insuliny. W leczeniu cukrzycy niezmiernie ważne jest zrozumienie tej choroby przez właściciela i ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym pieska. Właściciel musi się nauczyć samodzielnie wykonywać wkłucia. Najlepiej aby pierwszy raz wykonał je w obecności lekarza.
Stosowanie insuliny
Chciałbym też podać kilka istotnych uwag odnośnie stosowania insuliny:
· Insulinę należy przetrzymywać w lodówce (w pozycji leżącej).
· Otwartą ampułkę można używać góra 30-40 dni.
· Nie można insuliny absolutnie silnie mieszać gdyż bardzo szybko traci swoje właściwości (należy delikatnie mieszać ruchami kolistymi).
· Insuliny wieprzowe można rozcieńczać roztworem soli fizjologicznej(rozcieńczona insulina może być używana góra 2 tygodnie).
· Strzykawki do podawania insuliny można użyć góra 4 razy(potem plastik strzykawki wchodzi w reakcje z insuliną i ta traci wartość).
Niezwykle istotny też jest okresowy pomiar glukozy przez właściciela. W związku z tym zaleca się aby właściciel zaopatrzył się w glukometr i sprawdzał poziom cukru (zwłaszcza w momentach pogorszenia się stanu psa). Krew do takiego pomiaru właściciel pobiera nakłuwając małżowinę uszną psa. Inną metodą jest badanie moczu testami paskowymi na zawartość cukru i ciał ketonowych.
Raz na 6 tygodni dobrze jest wykonać badanie laboratoryjne krwi na zawartość glukozy (powinno się badać w szczycie działania insuliny a więc w 6-8 godzin po podaniu).
I wspominana przeze mnie już kontrola masy ciała zwierzaka (ważymy co 2tygodnie notując wagę w zeszycie). Dzięki tak prowadzonemu zwierzęciu zapewnimy mu kilka lat życia w miarę dobrych warunkach zdrowotnych.
Nie leczona lub źle leczona cukrzyca zazwyczaj w ciągu kilku miesięcy kończy się śmiercią.
