W ostatnich dziesięcioleciach pojawił się problem diagnostyki schorzeń dolnych dróg moczowych u kotów. Do niedawna posługiwano się nieprawidłowym terminem SUK – syndrom urologiczny kotów, uznawanego błędnie za rozpoznanie. Błędnie – gdyż prawidłowo schorzenie to jest zespół klinicznie powiązanych ze sobą szeregu objawów ze strony dolnych dróg moczowych, u podłoża którego leży wiele różnego rodzaju przyczyn:
1. Choroby metaboliczne
• Kamica moczowa,
• Czopy dróg moczowych
2. Procesy zapalne
• Zakaźne
Wirusowe
Bakteryjne
Grzybicze
Pasożytnicze
• Niezakaźne
Tła immunologicznego
3. Urazy
• Zaburzenia neurogenne
• Dyssynergia odruchowa
• Kurcz cewki
• Atonia lub hipotonia
4. Przyczyny jatrogenne
• Cewnik
• Pooperacyjne
• Płukania wsteczne
5. Przyczyny anatomiczne
• Wrodzone
Wady moczownika
Przetrwała uterus masculinum
Phimosis
• Nabyte
Zwężenie cewki moczowej
6. Nowotwory
7. Zaburzenia zachowania
8. Idiopatyczne
Objawy takie jak: częstomocz, krwiomocz, nieutrzymywanie czystości umożliwiają postawienie rozpoznani zapalenia dolnego odcinka układu moczowego. Jednak należy wziąć pod uwagę również inne schorzenia, będące podstawą rozpoznania różnicowego:
• idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego,
• kamica moczowa,
• zakażenie,
• guz.
Idiopatyczna postać LUTD u kotów jest bardzo podobna do śródmiąższowego zapalenia pęcherza u ludzi. Wyniki badania moczu są zbliżone:
• ropomocz,
• białkomocz,
• krwiomocz,
• mocz jałowy,
• brak komórek świadczących o głębszych uszkodzeniach.
Opisano wiele sposobów leczenia idiopatycznej postaci LUTD, jednak bez gwarancji pełnego powodzenia. Nieskuteczność leczenia antybiotykowego wynika z faktu, że większość zapalnych stanów pęcherza moczowego u kotów ma podłoże bakteryjne. Dlatego najważniejszymi sposobami walki ze schorzeniem są:
• unikanie stresu,
• obniżenie wagi ciała.
Podawana może być amitryptylina:
Niedrożność dróg moczowych.
Oprócz niedrożności wywołanej idiopatycznie, u podstaw tego schorzenia znaleźć możemy śluzowe czopy, kamienie w przebiegu kamicy pęcherza moczowego, urazy cewki lub pęknięcia pęcherza.
Niezależnie jednak od przyczyn prowadzi ona do odwodnienia, zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. To zaś ma swój efekt w:
• azotemii zanerkowej,
• obniżeniu przepływu przez nerki,
• ograniczeniu czynności kanalików nerkowych.
Najbardziej polecaną metodą usunięcia zalegającego moczu jest nakłucie pęcherza moczowego przez powłoki brzuszne. Można to zrobić pod kontrolą USG bądź bez. W ten sposób:
• pozyskuje się próbkę moczu do badań,
• czasowo odbarcza nadmiernie rozciągnięty pęcherz,
• ułatwia się zepchnięcie czopu do pęcherza.
Za pomocą cewnika należy wielokrotnie przepłukać solą fizjologiczną cewkę moczową i pęcherz, tak by usunąć przyklejony do ścian materiał. Jeśli zdecydujemy się pozostawić cewnik, zwierzę powinno być stale pod osłoną antybiotykową.
W przypadku niedrożności spowodowanej zaczopowaniem śluzowo – krystalicznym, jak w przypadku kamieniu struwitowych, możliwe jest rozpuszczenie przyczyny zatkania. Często jednak dochodzi do nawrotów ze względu na niemożność wykonania zabiegu w sposób całkowity. Ponadto poprzedzony on powinien być uretrocystografią wsteczną.
Zakażenie dróg moczowych.
Bakteryjnemu zakażeniu dróg moczowych mogą sprzyjać:
1) wady morfologiczne:
2) osłabienie odporności na tle:
3) urazy dróg moczowych,
4) przyczyny jatrogenne:
Objawy są niespecyficzne i zaliczyć do nich możemy:
W rozpoznaniu zwrócić należy uwagę na zwiększoną liczbę mikroorganizmów w moczu. Wykonać należy pełne badanie krwi i moczu, a także wykonać przeglądowe zdjęcie RTG jamy brzusznej bądź wykonać USG.
Większość zakażeń możemy wyleczyć skuteczną antybiotykoterapią. W razie nawrotów stosować należy w postaci dawki podtrzymującej jedną ósmą do jednej czwartej pełnej dawki i unikać czynników sprzyjających zakażeniom.
Torbielowatość nerek.
Schorzenie diagnozujemy na podstawie USG jamy brzusznej. Torbiele uwidaczniają się jako struktury okrągłe, gładkie, niedające echa.
W diagnostyce za pomocą urografii dożylnej będą one miały postać struktur mnogich, ostro odgraniczonych, przepuszczalnych dla promieni RTG.
Ponieważ dla kotów perskich torbielowatość nerek ma charakter dziedziczny, przenoszona jest na drodze autosomalnej, właścicieli i hodowców należy poinformować o zasadach czystości chowu. Wykazanie choroby powinno oznaczać wykluczenie zwierzęcia z hodowli.
Okołonerkowe torbiele
Głównym objawem jest powiększenie jednej lub obu nerek w badaniu klinicznym. Torbiele mogą sięgać wielkości 8-12 cm. Oprócz tego pojawić się mogą inne objawy związane z zaburzeniami stanu czynnościowego nerek.
Postępowanie lecznicze polega na nakłuciu torbieli pod kontrolą USG i upuszczeniu płynu lub na chirurgicznym zabiegu drenażu torbieli i usunięciu jej ściany.
Bibliografia:
„Nefrologia i urologia psów i kotów” Maurey, Dufayet
„Praktyka kliniczna – KOTY” Marian C. Horzinek, Vera Schmidt, Hans Lutz
