Wybrane choroby kończyny miednicznej koni, Cz.2

Wybrane choroby kończyny miednicznej koni,
Cz.2

Bolesność stawu lędźwiowo-krzyżowego

Ruchomość kręgosłupa konia nie jest taka sama w każdym odcinku grzbietu. Najbardziej ruchliwy jest staw lędźwiowo-krzyżowy – dlatego podlega on silnym obciążeniom. Szczególnie duże obciążenia występują u koni dresażowych i skaczących przez przeszkody, ponieważ dochodzi u nich do szczególnie dużych obciążeń kończyn miednicznych i grzbietu w czasie:

•    przechodzenia z galopu do zatrzymania,
•    jazdy w slalomie,
•    przy ciasnych zwrotach,
•    w czasie skoków.

Chorobę możemy rozpoznać poprzez dokładne badanie ortopedyczne i wykluczenie innych przyczyn kulawizny. Stwierdza się bolesność w czasie omacywania stawu lędźwiowo-krzyżowego, bolesne są także mięśnie w jego otoczeniu. W czasie ruchu konia obciążonego jeźdźcem można sprawdzić jak układa się kręgosłup zwierzęcia. Możliwe jest obrazowanie zmian tej okolicy za pomocą badania USG. Zaletą tej metody jest możliwość wykonania badania bez konieczności znieczulenia ogólnego, które jest konieczne w badaniu RTG. Umiejscowienie bolesnego miejsca ułatwia badanie scyntygraficzne. Wykonanie znieczulenia diagnostycznego prowadzi do złagodzenia objawów oraz potwierdza rozpoznanie.

Należy wykluczyć kulawiznę kończyn miednicznych – powodują one zmianę wzorca ruchu oraz jeżeli występują dłużej, prowadzą do bolesnego napięcia mięśni grzbietu, co może przypominać choroby grzbietu. Sytuacja taka występuje w przypadku obustronnego zapalenia przyczepów bliższych ścięgna międzykostnego, ale także w kulawiznach wywołanych innymi przyczynami. Napięcia mięśniowe są jednak zjawiskiem wtórnym.

Ostre zapalenie stawu biodrowego.

Staw biodrowy konia otaczają silne mięśnie, dlatego ostre stany zapalne o podłożu urazowym są rzadkie.

Występuje małego lub średniego stopnia kulawizna, niekiedy nawet z wykroku kończyny miednicznej. Typowe dla zapalenia stawu biodrowego jest poruszanie się „skosem”, obserwowane także u niektórych zdrowych psów. Bierne ruchy kończyną, takie jak:

•    zginanie,
•    prostowanie,
•    przywodzenie,
•    odwodzenie,

wywołują reakcję bólową. Wprowadzenie w kłus po wykonaniu próby zgięciowej nasila kulawiznę. Omacywanie stawu biodrowego u konia jest bardzo trudne.

Ostre aseptyczne zapalenie stawu biodrowego powstaje u koni wskutek upadków na staw biodrowy na gładkim lub śliskim podłożu. Skutkuje to stłuczeniem, a w przypadku kulawizn bez podparcia także skręceniem prowadzącym do ostrego zapalenia stawu biodrowego. Doboczne poślizgnięcie się kończyny miednicznej na śliskim podłożu powoduje rozciągnięcie torebki stawowej w jej części dobrzusznej, a zmiażdżenie w części dogrzbietowej. Sprawia to, że w stawie gromadzi się płyn i pojawia się ostre aseptyczne zapalenie stawu. W przypadkach stłuczeń i skręceń mogą powstawać odpryskowe złamania krawędzi panewki. Dodatkowo może dojść do zerwania wewnątrz- i okołostawowych więzadeł stawu biodrowego.

Na podstawie wywiadu można postawić wstępną diagnozę. Poprzez eliminację innych przyczyn umiejscawia się proces chorobowy w okolicach stawu biodrowego. W razie konieczności można wykonać znieczulenie nerwu strzałkowego i nerwu piszczelowego, co dostarcza dalszych informacji na temat lokalizacji przyczyny kulawizny w górnej części kończyny. W każdym przypadku należy wykluczyć choroby stawu skokowego i kolanowego.

Za pomocą:

•    badania ultrasonograficznego,
•    scyntygrafii,
•    badania radiologicznego

 w znieczuleniu ogólnym możliwe jest stwierdzenie nasilonych zmian. Pomocna w rozpoznaniu jest również artroskopia. Należy ją jednak wykonać na podstawie odpowiednich wskazań.

Konia umieścić należy w obszernym boksie. W przypadku pozytywnego wyniku znieczulenia diagnostycznego stawu biodrowego i wykluczenia obecności odłamów kostnych w stawie możliwe jest wstrzykniecie dostawowe glikokortykoidów, bez lub z dodatkiem kwasu hialuronowego lub glikozaminoglikanów. Łagodzą one stan zapalny i działają przeciwbólowo. Dodatkowo przez 4-5 kolejnych dni stosuje się NLPZ. W przypadku podejrzenia septycznego zapalenia stawu, konieczne jest codzienne przepłukiwanie stawu i podawanie antybiotyków. Jeżeli leczenie takie nie powoduje poprawy, prawdopodobnie doszło do naderwania więzadła obłego głowy kości udowej lub wystąpiło złamanie odpryskowe brzegu panewki. Z takich stanów patologicznych stopniowo rozwija się zniekształcające zapalenie stawu biodrowego lub proces zwyrodnieniowy. Konieczne wtedy jest przeprowadzenie kolejnego postępowania diagnostycznego. Odłamane fragmenty kości z brzegu panewki można usunąć na drodze artroskopowej. Możliwe jest także wykonanie synowektomii i usunięcie resztek więzadła dodatkowego. Artroskop wprowadza się do stawu biodrowego tuż obok krętarza wielkiego. W ostateczności możliwe jest odnerwienie stawu biodrowego. W przypadku przewlekłego deformacyjnego zapalenia stawu biodrowego lub koksartrozy rokowanie u koni wierzchowych jest niekorzystne.

Dysplazja stawu biodrowego.

Dysplazja jest chorobą spowodowaną przez niewłaściwą budowę stawu biodrowego. Charakteryzuje się postępującymi zmianami, zazwyczaj obu panewek stawu biodrowego, w postaci ich spłaszczenia i spłycenia. Następstwem takiego stanu są zmiany odczynowe:

•    torebki stawowej,
•    więzadła obłego głowy,
•    szyjki kości udowej

i nie nadają się do użytkowania sportowego.

U źrebiąt z dysplazją stawu biodrowego obserwuje się nieprawidłowy ruch kończyn miednicznych, a niekiedy powłóczenie kończynami. Staw skokowy ustawiony jest pod silnie rozwartym kątem, a palec niedźwiedziowato.

Podobnie, jak u psów – dysplazja biodrowa jest chorobą dziedziczną.

Niestety – właściciel zwierzęcia zmuszony jest o dokonanie eutanazji – choroba jest nieuleczalna. Leczenie ukierunkowane na odtworzenie funkcjonalności stawu, podobna do wykonywanej u psów pectinectomii, nie zostało wypróbowane u koni. W przypadkach jednostronnej dysplazji u kuców można rozważyć wykonanie resekcji głowy kości udowej.

Złamanie kości udowej.

U koni występują głównie złamania trzonu kości udowej.

Właściciel zauważa pojawiającą się nagle kulawiznę, nieprawidłową ruchomość kończyny oraz szybko powiększający się obrzęk uda, powodowany przez znacznych rozmiarów krwiaka. Niektóre zwierzęta w momencie powstania złamania upadają i nie są w stanie się podnieść. U konia stojącego można stwierdzić krepitację odłamów podczas poruszania wiszącą kończyną.

Złamania odpryskowe u koni pojawiają się w obrębie krętarza wielkiego. Podobnie, jak przy zapaleniu kaletki krętarzowej, występuje nagła i dużego stopnia kulawizna z wykroku, a w trakcie omacywania stwierdza się ograniczony, bolesny obrzęk nad stawem biodrowym.

W przypadku złamań nadkłykciowych lub odpryskowych jednego z kłykci, u źrebiąt pojawia się wysokostopniowa kulawizna, zazwyczaj z wykroku.

O rozpoznaniu decydują objawy kliniczne, takie jak:

•     nieprawidłowa ruchomość,
•     krepitacja,
•     obrzęk,
•     silna kulawizna.

 Dodatkowo wykonuje się badanie radiologiczne, które umożliwia ocenę rokowania i planowanie osteosyntezy. Pomaga ono również zróżnicować zwichnięcie kości udowej od oddzielenia głowy kości udowej.

Rokowanie to, zależy od wielu czynników:

•    wiek zwierzęcia,
•    umiejscowienie złamania,
•    rodzaj złamania,
•    typ użytkowania konia.

U koni dorosłych złamania trzonu są zazwyczaj nieuleczalne. W przypadku młodych i bardzo lekkich koni, które mogą same wstać, złamania spiralne trzonu niekiedy goją się samoistnie w ciągu 12-16 tygodni. Gwoździowanie śródszpikowe u dorosłych koni okazało się nieskuteczne.

Oddzielenie nasady bliższej kości udowej.

Oddzielenie nasady bliższej kości udowej występuje wraz ze zwyrodnieniem i przebudową nasady bliższej kości udowej. Oddzielona głowa zostaje „ścięta” z szyjki kości udowej. Choroba występuje szczególnie u koni ras ciężkich.

U źrebiąt obserwuje się nagłą i bardzo nasiloną kulawiznę bez podparcia. Chora kończyna jest wyprowadzana do przodu tylko do wysokości zdrowej kończyny miednicznej, na której opiera się zwierzę. W pozycji stojącej kończyna chora utrzymywana jest tylko w pozycji zgięciowej,a kopyto dotyka podłoża tylko przednią ścianą kopyta, która dodatkowo skierowana jest do przeciwległej kończyny piersiowej. Omacywanie okolicy stawu biodrowego wywołuje reakcję bólową. Dodatkowo w czasie wykonywania ruchów biernych kończyną można usłyszeć odgłosy tarcia lub zgrzytania. Stojąc z tyłu za koniem, można stwierdzić asymetrię okolicy miednicy. Jeżeli od momentu złamania upłynęło kilka dni, widoczna jest atrofia mięśni pośladkowych oraz krętarz wielki. Przy obustronnym oddzieleniu nasady bliższej źrebięta mają kłopot z ustaniem na kończynach miednicznych.

Urazowe oddzielenie nasady zdarza się u źrebiąt bardzo rzadko. Może być spowodowane upadkami na staw biodrowy, stratowaniem przez matkę lub kopnięciami. Pierwotnie występują zmiany w chrząstce wzrostowej, a później powstają wtórne zmiany o typie osteoporozy w nasadzie bliższej. Dochodzi do niedostatecznego skostnienia osteoidu po obu stronach chrząstki wzrostowej i późniejszego „ścięcia” głowy kości udowej. Wydaje się, że pewną role u koni raz ciężkich odgrywa szybki wzrost masy ciała w określonych okresach życia.

W przypadku idiopatycznego oddzielenia nasady bliższej kości udowej rokowanie jest złe. Praktycznie nie ma szans na wyzdrowienie.


CDN.




Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170) oraz zmianami z dnia 9.05.2007 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 662) za naruszenie praw własności poprzez kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie przedstawionych na stronach Veterynaria.pl, Vetforum.pl, Sklep.Veterynaria.pl treści bez zgody właściciela grozi grzywna oraz kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 5 (art. 115.1).