Wybrane choroby kończyny miednicznej koni, Cz. 3

Zakrzepica końcowego odcinka aorty i jej odgałęzień

W przypadku zakrzepicy końcowego odcinka aorty lub naczyń odchodzących od rozwidlenia aorty dochodzi w trakcie ruchu do tzw. chromania przestankowego. W pozycji stojącej oraz w ruchu stępem, zazwyczaj nie stwierdza się kulawizny. U koni z zaawansowaną niedrożnością naczyń, w pozycji stojącej niekiedy nie można wyczuć tętna na tętnicach śródstopia jednej lub obu kończyn miednicznych. Jeżeli konie takie poruszają się przez dłuższy czas szybko, pojawia się kulawizna jedno – lub obustronna, z oparcia lub z wykroku, a także typu mieszanego zależna od wielkości i umiejscowienia zakrzepu.

Początkowo konie poruszają kończyną do przodu, włócząc nią nad podłożem. Po zatrzymaniu koń opiera się na grzbietowej ścianie kopyta lub wręcz na zgiętym stawie pęcinowym. Zwierzęta z zakrzepicą jednostronną, krótko po rozpoczęciu szybkiego ruchu; zatrzymują się i trzymają chorą kończynę zgiętą. Konie z nasiloną zakrzepicą końcowego odcinka aorty lub z obustronną zakrzepicą rozwidlenia aorty nie są w stanie utrzymać się dłużej na kończynach miednicznych i upadają, przyjmują uprzednio pozycję siedzącego psa.

W takich przypadkach stwierdza się:

•    przyspieszenie akcji serca,
•    nasilone oddychanie,
•    sinicę błon śluzowych,
•    silne drżenia mięśniowe,
•    pocenie się całego ciała.

Pocenie się nie występuje w obrębie kończyny lub kończyn, w których doszło do zmniejszania dopływu krwi wskutek zakrzepicy. Jeżeli choroba dotyka tylko jednej kończyny, na tętnicy śródstopowej kończyny zdrowej wyczuwa się tętno, a brak go na kończynie chorej. Jeżeli takie zwierzęta zalegają, powracają do stanu normalnego stosunkowo szybko, już po kilku minutach są w stanie samodzielnie się podnieść. Po wypoczynku, konie sprawiają wrażenie zdrowych i można je zazwyczaj bez problemu przeprowadzić stępem do stajni. Jednak po ponownym obciążeniu objawy powracają. U koni zalegających i pocących się silnie żyły skórne w zdrowej kończynie są dobrze widoczne, natomiast w chorej – zapadnięte. Krew pobrana z kończyny chorej jest słabiej wysycona tlenem niż pobrana z kończyny zdrowej. U konie niewykonujących w danej chwili pracy, powierzchnia skóry po stronie chorej sprawia wrażenie chłodniejszej niż w kończynie zdrowej.

Diagnozę stawia się na podstawie objawów klinicznych, tzn. gdy po wysiłku pojawi się niedowład jednej lub obu kończyn miednicznych. Rozpoznanie można potwierdzić przez wykonanie badania rektalnego lub jednoznacznie przez badanie ultrasonograficzne okolicy:

•    aorty,
•    tętnicy biodrowej zewnętrznej,
•    tętnicy biodrowej zewnętrznej wewnętrznej,
•    tętnicy udowej.

Także badanie scyntygraficzne pomaga w postawieniu diagnozy.

W przypadku zakrzepicy końcowego odcinka aorty rokowanie jest ostrożne. Jeżeli przez kilka miesięcy zapewniono zwierzęciu odpoczynek w boksie z możliwością poruszania się, powinno wykształcić się krążenie oboczne, zapobiegające wystąpieniu objawów w przypadku umiarkowanego obciążenia. Po kilku miesiącach może też dojść do udrożnienia naczynia i związanej z tym poprawy zaopatrzenia kończyn w krew. U koni wyczynowych rokowanie jest zawsze ostrożne.

Krwiaki uda i okolicy zadu.

Widoczne są zgrubienia o zróżnicowanej wielkości, które powstały nagle przed okolicą fałdu kolanowego, w tylnym, a niekiedy środkowym obszarze uda i czasami rozprzestrzeniają się aż na mięśnie zadu. W czasie omacywania stwierdza się chełbotanie zmiany, w pierwszych dniach także bolesność, zanikającą po 8-10 dniach. Krwiaki uda i zadu powodują, że chód staje się ostrożny i napięty, ale zazwyczaj nie występuje wyraźna kulawizna. Jeżeli jednak zmianom towarzyszy rozerwanie jednego lub kilku mięśni, może wystąpić kulawizna typowa dla zerwania lub stanów zapalnych tychże mięśni. Po kilku dniach od powstania krwiaka zmniejsza się stwierdzane wcześniej napięcie tkanek otaczających, a skóra nad krwiakiem staje się ponownie miękka i pofałdowana. Po 10-14 dniach na skutek tworzenia włóknika i otorbiania krwiaka, rzadko stwierdza się chełbotanie zmiany. Dolny odcinek zmiany jest bardziej uwypuklony, a górny zagłębiony.

Krwiaki uda i zady powstają:

•     w wyniku kopnięć przez inne kolnie,
•     wskutek uderzeń o przeszkody,
•     w następstwie uderzeń o belki poprzeczne w pomieszczeniach zabiegowych lub w kuźni,
•     na skutek wypadków komunikacyjnych lub nowotworów miednicy.

Nagłe wystąpienie napiętego lub chełboczącego zgrubienia o umiarkowanej bolesności pozwala na łatwe postawienie diagnozy. W przypadkach wątpliwych należy wykonać punkcję z zastosowaniem aseptyki w celu wykluczenia ropnia. Często krwiaki w okolicy fałdu kolanowego mylone są z przepuklinami brzusznymi. W takich przypadkach należy wykonać badanie ultrasonograficzne i rektalne oraz – jeżeli ich wynik nie jest jednoznaczny – punkcję. Krwiaki powstałe w następstwie złamań kości udowej przebiegają z objawami silnej kulawizny i innymi symptomami wskazującymi na złamanie. Nie można pomylić krwiaka z ropowicą podskórną lub podpowięziową z tendencją do tworzenia ropni, ponieważ w takich przypadkach występują:

•    nasilona kulawizna,
•    ciężkie zaburzenia stanu ogólnego.

Włókniejące zapalenie mięśnia półścięgnistego.

Włókniejące zapalenie mięśni jest zapaleniem przewlekłym, charakteryzującym się częściowym zastąpieniem tkanki mięśniowej przez tkankę łączną. W rzadkich przypadkach tkanka kostna odkłada się w mięśniu.

Włókniejące zapalenie mięśni powstaje najczęściej w wyniku:

•    tępego urazu,
•    iniekcji domięśniowych,
•    urazów treningowych,
•    po dłuższych transportach wskutek ucisku lin lub belek na mięsień.

Uszkodzenia mięśni o umiarkowanym natężeniu wywołują zazwyczaj krwawy naciek w tkance mięśniowej. Silniejsze urazy powodują dodatkowo obrzęk oraz utratę funkcji tkanki. W czasie gojenia zniszczoną tkankę mięśniową zastępuje tkanka ziarninowa, przekształcająca się później w bliznę. W tkance bliznowatej z czasem mogą rozwijać się włókna mięśniowe, powodujące całkowity powrót czynności mięśnia. Niekiedy gojenie przebiega ze zwapnieniem lub skostnieniem blizny mięśniowej, a dodatkowo mogą wystąpić zrosty z sąsiadującymi mięśniami.

W czasie omacywania końcowego odcinka mięśnia półścięgnistego w doogonowym odcinku uda, nieco dystalnie od stawu kolanowego, można wyczuć zwłókniałe odcinki mięśnia. Stwierdza się bardziej lub mniej wyraźne zwiększenie objętości tego odcinka praz jego bolesność i podwyższenie temperatury.

W rozpoznaniu różnicowym należy wykluczyć tworzenie słupka rogowego w grzbietowej ścianie kopyta. W przypadku kostniejącego zapalenia mięśnia zmiany stwierdza się badaniem rentgenowskim, a zmiany włókniste widoczne są w obrazie USG. Znieczulenie diagnostyczne nie prowadzi do żadnych zmian w obrazie klinicznym.

Ostre zapalenie stawu kolanowego

W ostrym surowiczym zapaleniu stawu kolanowego stan ogólny pozostaje niezaburzony. Koń, stojąc, w niewielkim stopniu obciąża kończynę dotkniętą chorobą lub trzyma ja zgiętą. Gdy się porusza, widoczna jest kulawizna bez podparcia. Następuje skrócenie wykroku, przy obarczaniu ciężar przenoszony jest przez część palcową brzegu nośnego, a zwierzęta unikają pełnego wyprostowania stawu kolanowego.

Jeżeli ostra postać surowiczego zapalenia stawu kolanowego przejdzie w postać przewlekłą lub podostrą, zanikają:

•     mięsień czterogłowy,
•     mięśnie zadu.

W przypadku nasilonego ostrego zapalenia stawu kolanowego, podczas ustalenia uda i ruchów biernych podudzia w kierunku dogłowowym oraz bocznym można wyczuć lekki ruch szufladowy lub usłyszeć zgrzytające odgłosy. Ruchy szufladowe i odgłosy zgrzytania przemawiają za uszkodzeniem łękotek, uszkodzeniem tylnego lub przedniego więzadła krzyżowego lub zerwaniem przyśrodkowego więzadła pobocznego.

Omawiane zapalenie rozwija się w następstwie ciężkiego urazy lub powtarzających się wielu stłuczeń i skręceń o umiarkowanym nasileniu. Wskutek ciężkich bezpośrednich lub pośrednich uszkodzeń mechanicznych może dojść do zerwania lub nadwyrężenia więzadeł krzyżowych lub pobocznych.

Ropne zapalenie stawu kolanowego powstaje jako następstwo ran kłutych lub uderzeń, tzn. wskutek ran penetrujących staw.

Typowymi objawami surowiczego zapalenia stawu kolanowego są:

•    niezaburzony stan ogólny,
•    kulawizna bez podparcia nasilająca się w ruchu,
•    wzmożone wypełnienie jednego bądź kilku przedziałów stawu płynem,
•    występowanie miejscowej bolesności.

Ruchomość piszczeli lub krepitacja, stwierdzane podczas przesuwania piszczeli do tyłu, przemawia za zerwaniem przedniego, rzadziej tylnego więzadła krzyżowego.

Jakie jest rokowanie?
W przypadku ostrego zapalenia stawu kolanowego rokowanie jest dobre, o ile nie doszło do zerwania więzadeł lub uszkodzenia łękotek. W tych przypadkach zapalenie ostre przechodzi w przewlekłe zniekształcające zapalenie stawu kolanowego. Artroskopowe usunięcie fragmentów i wygładzenie uszkodzonych łękotek wraz z leczeniem dostawowym wspomaga proces leczenia i pozwala na poprawę rokowania.

W przypadku ran perforujących staw z następowym ropnym zapaleniem stawu rokowaniem jest dobre, jeżeli leczenie zostanie rozpoczęte w ciągu 2-3 dni od momentu powstania rany. Późniejsze rozpoczęcie leczenia zazwyczaj nie zapobiega rozwojowi przewlekłego zniekształcającego zapalenia stawu.


CDN.




Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170) oraz zmianami z dnia 9.05.2007 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 662) za naruszenie praw własności poprzez kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie przedstawionych na stronach Veterynaria.pl, Vetforum.pl, Sklep.Veterynaria.pl treści bez zgody właściciela grozi grzywna oraz kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 5 (art. 115.1).