Odma śródpiersiowa i odma podskórna.
Jest to stan, a doprowadza do niego przerwanie płuca w okolicy wnęki. Powietrze wówczas zamiast wnikać do wnętrza jamy opłucnej, przedostaje się wzdłuż otaczającej drzewo oskrzelowe tkanki łącznej do wnęki płuca, a następnie do śródpiersia. Powietrze następnie rozmieszcza się wzdłuż śródpiersia i gromadzi w tkance podskórnej szyi i twarzy. Ta odma podskórna może czasami przybrać bardzo dramatyczne rozmiary i może upłynąć kilka dni lub nawet tygodni do czasu jej ustąpienia, ale mimo to zwykle nie stwarza zagrożenia dla życia.
Pneumomediastinum może się też pojawić jako efekt głębokich ran szyi przecieków tchawiczo-oskrzelowych lub przerwania przełyku. Większość przypadków pneumomediastinum będzie ulegało samoistnej resorpcji po pozostawieniu zwierzęcia w klatce lub ograniczeniu ruchu, jeżeli nie wynika ono z powyżej przytoczonych sytuacji. Jeśli to konieczne, obecność powietrza w śródpiersiu i tkance podskórnej może być potwierdzone w badaniu radiologicznym. Pneumomediastinum widoczne jest najlepiej w projekcji profilowej klatki piersiowej, gdy powietrze, które działa jak środek negatywnie kontrastujący, uwidacznia naczynia śródpiersia biegnące dogłowowo i ściany przełyku oraz tchawicy.
Rozdarcia międzyżebrowe.
Rozdarcie międzyżebrowe zdarzają się stosunkowo rzadko, pozwalając przechodzić tkance płucnej przez ubytki w ścianie klatki piersiowej, gdy leżąca powyżej skóra jest nienaruszona. Tak więc w trakcie każdego oddechu pojawia się obrzmienie podskórne; małe rozdarcia mogą ulegać samoistnemu zamknięciu, podczas gdy większe wymagają opracowania chirurgicznego.
Stłuczenia płuc.
Stłuczenie płuc spowodowane jest gwałtownym zadziałaniem sił kompresyjno-dekompresyjnych na ścianę klatki piersiowej lub drogi oddechowe. Powodują one uszkodzenie drobnych kapilar i naczyń płucnych, co wywołuje krwawienie śródmiąższowe. Pęcherzyki wypełnione zostają krwią, sąsiadujące oskrzeliki również mogą zostać zatkane. Jeśli uszkodzony został duży obszar płuc, może dojść do rozwinięcia się niedotlenienia. Objawy kliniczne obejmują:
Osłuchiwaniem, w niektórych przypadkach można stwierdzić trzeszczenia lub obszary o obniżonej powietrzności (osłabienie szmerów oddechowych). Potwierdzeniem rozpoznania jest wynik badania RTG. Uszkodzone obszary widoczne są jako plamiste zagęszczenia pęcherzykowe na tle powietrznych oskrzeli, chociaż w niektórych przypadkach cały płat (lub płaty) mogą być zacienione.
Postępowanie lecznicze zależy od nasilenia i rozległości zmian, jak również od towarzyszących innych stanów patologicznych. Niewielkie obrażenia niepowikłane powinny być leczone zachowawczo, przede wszystkim przez ograniczenie aktywności zwierzęcia. Należy podać antybiotyk o szerokim spectrum działania, celem zapobieżenia rozwinięciu się zapalenia płuc. Tchawica powinna zostać oczyszczona z zalegającej w niej krwi lub wydzieliny przez jej odessanie, a w niektórych przypadkach korzystne jest podanie tlenu do oddychania. Wypełnienie się pęcherzyków płucnych może trwać kilka godzin po urazie i możliwe jest pogorszenie się stanu ogólnego pacjenta na skutek przewodnienia. Przetaczanie większej ilości płynów niż 30 ml/kg/h jest więc nierozsądne. Roztwory koloidowe jak osocze lub krew są prawdopodobnie bezpieczniejsze.
Rozerwanie płuca.
Rozerwanie płuca może powstać w wyniku urazów penetrujących, częściej jednak jest następstwem działania silnych sił kompresyjnych. Może ono towarzyszyć złamaniom żeber. Powikłaniem są: odma oraz stłuczenie płuc.
W pierwszej kolejności należy wykonać punkcję klatki piersiowej. Jeżeli rozdarcie jest niewielkie, jego zasklepienie następuje zazwyczaj w ciągu kilku godzin, lecz przy rozległych urazach daje się zaobserwować ciągłe przesączanie krwi i powietrza. Ciągła torakocenteza, kontynuowana przez 24-48 godzin, przyspiesza gojenie się obrażenia, a postępy leczenia powinny być regularnie monitorowane badaniem radiologicznym. Stały wyciek krwi i odsysanie powietrza w trakcie drenażu wskazuje na znaczny stopień uszkodzenia tkanki płucnej u w tych przypadkach konieczna może okazać się torakotomia zwiadowcza. W zależności od stwierdzonego stopnia uszkodzenia, uszkodzona tkanka płucna powinna wówczas być wycięta klinowo lub należy wykonać lobektomię.
Krwiak płucnej (heamothorax).
Haemothorax, czyli nagromadzenie się krwi w jamie opłucnej, może być wynikiem rozerwania miąższu płuca lub uszkodzenia jakiegokolwiek naczynia w obrębie klatki piersiowej. Nasilenie objawów będzie zależne od objętości i szybkości utraty krwi. Krwawienie żylne może ulegać samoograniczeniu, podczas gdy uszkodzenie naczyń z wyższym ciśnieniem krwi, takich jak tętnice międzyżebrowe czy oskrzelowo-przełykowe, będzie powodować bardziej dramatyczny przebieg. W przypadkach ekstremalnych, gdy uszkodzeniu ulegną duże naczynia lub komory serca, prawdopodobne jest zejście śmiertelne jeszcze przed podjęciem działań leczniczych. Haemothorax może przebiegać z objawami dwojakiego rodzaju.
Wentylacja płuc jest osłabiona, gdyż krew obecna w jamie opłucnej ogranicza rozprężanie się tkanki płucnej i można obserwować objawy wstrząsu hipowolemicznego, spowodowanego utratą krwi. Obecność krwi w jamie opłucnej będzie powodowała duszność, przyspieszenie oddechów, przytłumienie tonów serca i szmerów oddechowych oraz stłumiony wypuk od strony brzusznej klatki piersiowej.
Obecność płynu może być potwierdzona badaniem radiologicznym, ale o jego składzie decyduje punkcja. Badanie radiologiczne wymaga wyjątkowej ostrożności, należy unikać przewracania zwierzęcia na grzbiet.
Objawy radiologiczne płynu w jamie opłucnej obejmują:
Leczenie krwiaka opłucnej zależy od jego nasilenia. W przypadkach łagodnych najbardziej odpowiednim postępowaniem jest torakocenteza oraz odpoczynek w klatce, w cięższym przebiegu należy przede wszystkim uzupełnić obojętność łożyska naczyniowego, aby zapobiec hipowolemii. Postępowanie to może nasilić krwawienie, więc należy kontynuować drenaż intensywnego krwawienia, należy rozważyć zasadność wykonania torakotomii zwiadowczej.
Tamponada serca.
Krwawienie do jamy nieuszkodzonego osierdzia będzie dawało efekt tamponady serca. Najczęściej jej przyczyną jest pęknięcie jednej z jam serca lun naczynia wieńcowego, a wzrost ciśnienia w worku osierdziowym powoduje zmniejszenie zdolności rozkurczu i wypełniania się komór, a co za tym idzie gwałtowny spadek pojemności minutowej serca.
Rozpoznanie opiera się głównie na objawach klinicznych:
Potwierdzenie tego stanu może być trudne, lecz radiologicznie można udowodnić obecność płynu w worku osierdziowym, co będzie widoczne na zdjęciu jako ostro zaznaczona, kulista sylwetka serca. Teoretycznie można otworzyć jamę osierdzia rzadko, jeśli w ogóle. W większości przypadków, jeśli zwierzę przeżyje wstępne nakłucie jamy osierdzia, najwłaściwszym postępowaniem jest leczenie zachowawcze. Krew zostanie zresorbowana z jamy osierdzia w ciągu kilku kolejnych dni.
Nagromadzenie chłonki w jamie opłucnej (chylothorax).
Chylothorax, czyli nagromadzenie chłonki w jamie opłucnej, nie jest stanem często spotykanym w przypadkach urazów klatki piersiowej. Ma zwykle przebieg utajony, objawy pojawiają się po upływie kilku dni lub tygodni, gdy zgromadzi się odpowiednia ilość chłonki. Podobnie jak w przypadku obecności jakiegokolwiek płynu w obrębie jamy opłucnej, jedynie przez wykonanie punkcji i zaaspirowanie jej zawartości można autorytatywnie określić jego charakter, co daje podstawy do postawienia rozpoznania. Uzyskanie w trakcie punkcji mlecznego płynu jest bardzo sugestywne, lecz dopiero jego analiza laboratoryjna może potwierdzić wstępne rozpoznanie. Torakocenteza powtarzana wielokrotnie,w przypadkach nagromadzenia się chłonki w ilościach powodujących wystąpienie objawów klinicznych, wraz z zastosowaniem diety niskotłuszczowej, może doprowadzić do samoistnego zagojenia przerwanego przewodu chłonnego. Jeśli postępowanie to nie daje skutku, wskazane jest chirurgiczne połączenie lub podwiązanie przewodu, aczkolwiek może okazać się trudnym zidentyfikowanie jego końców z tego względu, ze wnika on w obręb klatki piersiowej przez przeponę.
Ropniak opłucnej (pyothorax).
Pyothorax może się rozwinąć w wyniku wielu stanów chorobowych, lecz rzadko jest związany z przebytym urazem. Ciało obce penetrujące wnętrze klatki piersiowej oraz rany kąsane powstałe w trakcie walki zwierząt, mogą się przyczynić do jego powstania, jednak najczęstszą przyczyną powstania pourazowego ropniaka opłucnej są rany perforujące przełyk. W wielu przypadkach przyczyną perforacji przełyku jest ostra krawędź kości. Przedostająca się do śródpiersia treść pokarmowa oraz ślina, szybko doprowadzają do jego zapalenia i wkrótce potem następuje tworzenie się wysięku w jamie opłucnej. Dysphagia, duszność, ślinotok mogą być dowodem przebytego urazu, lecz rozpoznanie można potwierdzić badaniem radiologicznym klatki piersiowej i endoskopowym przełyku. W badaniu radiologicznym stwierdza się obecność powietrza w śródpiersiu lub jego poszerzenie spowodowane zaleganiem płynu oraz obecność płynu w jamie opłucnej.
Kontrastowe badanie radiologiczne z zastosowaniem rozpuszczalnych w wodzie, jodowych, niejonowych środków kontrastujących typu: iohexol (Omnipaque, Nyegaard) może być pomocne w potwierdzeniu perforacji przełyku. Środki te, po przedostaniu się do tkanek około przełykowych nie prowokują zapalenia śródpiersia, w przeciwieństwie do siarczanu baru.
W tym przypadku konieczna jest interwencja chirurgiczna, gdyż szansa na samoistne zagojenie rany jest mało prawdopodobna. Do przełyku dochodzi się z cięcia bocznego klatki piersiowej, błonę śluzową przełyku zaszywa się wywijającym ciągłym szwem materacowym, a mięśniówkę przerywanym szwem węzełkowym.
Rozerwanie przepony.
Rozerwanie przepony jest częstym następstwem tępych urazów klatki piersiowej. Nasilenie zmian zależy od miejsca i rozległości rozerwania. Następstwa będą wahać się od nagłej śmierci, spowodowanej znacznym zapadnięciem płuc lub przerwaniem dużych pni naczyniowych, do łagodniejszych przypadków, w których dojdzie do zmniejszenia objętości płuc przez uciskające nań płaty wątroby, żołądek lub jelita, przedostające się na teren jamy opłucnej przez przerwę w przeponie.
Duszność zwierzęcia będzie się nasilać w trakcie zmiany pozycji przez zwierzę lub po jedzeniu. W przypadkach lewostronnego przerwania przepony, kiedy prawie zawsze żołądek dostanie się do jamy klatki piersiowej, należy spodziewać się jego rozszerzenia lub skrętu. Przy prawostronnym przerwaniu przepony, na teren klatki piersiowej wchodzi głównie wątroba, czemu towarzyszy częściowy skręt żyły głównej doogonowej. Często dodatkowo pojawia się objętości płuc. Rozpoznanie stawia się na podstawie objawów klinicznych, potwierdzenie zaś na podstawie wyniku badania radiologicznego. Trzewia obecne w klatce piersiowej mogą spowodować przytłumienie lub zmianie położenia słyszalnych tonów serca i przesunięcie uderzeń koniuszkowych. Dodatkowo mogą być słyszalne kruczenia jelitowe, opukiwaniem można zaś stwierdzić obecność przytłumienia w sąsiedztwie tęgich narządów lub wypuk zabawny ponad uwięzionymi pętlami jelit lub żołądkiem.
Objawy radiologiczne, jakie najczęściej występują przy przerwaniu przepony są następujące:
W wątpliwych przypadkach, kiedy brak jest pewności co do umiejscowienia jelit i żołądka, można przeprowadzić badanie kontrastowe z użyciem zawiesiny siarczanu baru w ilości 8-12 ml/kg.
Rozerwanie przepony musi być leczone chirurgicznie. Obecność na Tereni klatki piersiowej rozszerzonego, zgazowanego żołądka lub uwięźniętych narządów jamy brzusznej wymaga natychmiastowego postępowania chirurgicznego. Zanim jednak wprowadzi się zwierzę w znieczulenie ogólne, musi się ustabilizować stan pacjenta.
Bliska współpraca chirurga i anestezjologa wpływa na powodzenie operacji. Wprowadzenie pacjenta w znieczulenie ogólne może spowodować zatrzymanie akcji serca, zwłaszcza u zwierząt niedotlenionych; ważnym jest więc by chirurg szybko otworzył jamę brzuszną i zmniejszył napór na płuca znajdujących się w klatce piersiowej narządów. Chirurg powinien przygotować się do operacji jeszcze przed wprowadzeniem zwierzęcia w znieczulenie ogólne, by być gotowym do szybkiego działania.
