Pośmiertne badanie parazytologiczne

Badanie sekcyjne.
Inwazjom pasożytów najczęściej towarzyszą niecharakterystyczne objawy kliniczne. Często bardzo trudno stwierdzić metodami laboratoryjnymi obecność pasożytów lub ich form rozwojowych (np. w okresie prepatentnym inwazji). Wszystko to sprawia, że niewątpliwe rozpoznanie parazytozy jest możliwe jedynie w trakcie badania pośmiertnego. Badanie to należy przeprowadzić jak najszybciej po śmierci zwierzęcia, bowiem część delikatnych pasożytów (przywry, tasiemce) może ulec lizie przez aktywne jeszcze po śmierci enzymy.

Pełną sekcję parazytologiczną przeprowadza się według obowiązującego schematu badania pośmiertnego:

1.    Oględziny zewnętrzne:

a)    Powłoki zewnętrzne (skóra, błony śluzowe naturalnych otworów ciała)
b)    Narządy płciowe zewnętrzne

2.    Oględziny wewnętrzne:

a)    Tkanka podskórna, mięśnie
b)    Narządy jamy brzusznej
c)    Narządy szyi
d)    Narządy klatki piersiowej
e)    Kościec

Wykonując sekcję należy zwrócić szczególną uwagę na narządy lub ich fragmenty, gdzie mogą usadawiać się pasożyty. Często znając przyżyciowe objawy kliniczne, wykonuje się sekcję poszczególnych narządów, np. płuc, wątroby, jelit, poszukując pasożytów. W przypadku badania jelit należy dekantować partiami treść pokarmową w celu wypłukania pasożytów, jak też badać zeskrobinę z błony śluzowej przewodu pokarmowego, poszukując pod lupą małych pasożytów.

Utrwalanie i barwienie materiałów z sekcji.
Zebrany w trakcie sekcji materiał parazytologiczny może być poddany dalszemu badaniu, często po utrwaleniu i barwieniu. Pasożyty (przywry, tasiemce, nicienie) powinny być umieszczone w płynie fizjologicznym, a następnie (po ich śmierci) po opłukaniu, przeniesione do płynów utrwalających.

Przywry i tasiemce utrwala się w 70-75% etanolu lub 70-75% etanolu z 5% dodatkiem glicerolu. Większe przywry i tasiemce wymagają rozpłaszczenia między dwiema płytkami szklanymi. Materiał utrwalony w ten sposób może być przechowywany lub barwiony.

Przywry barwi się najczęściej karminem ałunowym przez 5-30 minut (czas ustala się eksperymentalnie), po zabarwieniu preparat płucze się w wodzie, odwadnia w szeregu alkoholi, prześwietla w olejku goździkowym lub kreozocie i zatapia w balsami kanadyjskim.

Tasiemce barwi się podobnie jak przywry karminem ałunowym, a także boraksowym. Barwienie karminem boraksowym polega na przebarwieniu preparatu, a następnie na różnicowym odbarwieniu zakwaszonym etanolem (kilka kropli HCl na 100 ml  etanolu).

Nieutrwalone tasiemce (a także przywry) można barwić barwnikiem Blachina. Obumarłe w wodzie, dobrze wypłukane pasożyty umieszcza się w barwniku na 10-45 min. Okres barwienia zależy od grubości pasożyta. W czasie barwienia należy przenosić materiał co kilka minut do płytki z wodą, aby ocenić jego przebieg. Preparat jasnoróżowy lub różowy jest dostatecznie zabarwiony. Następnie preparat płucze się w wodzie i utrwala w 75% etanolu. Barwione pasożyty powinny być fioletowo-niebieskie. W przypadku przebarwienia preparat można odbarwić w 30%roztworze wodnym kwasu mlekowego.

Nicienie utrwala się w 70-75% etanolu z 5% dodatkiem glicerolu. Po odparowaniu alkoholu nicienie są zwykle prześwietlone i bez barwienia sporządza się z nich preparaty nadające się do oglądania pod mikroskopem. Całe niewielkie nicienie lub odcinki głowowe i ogonowe dużych nicieni umieszcza się na szkiełku podstawowym  w kropli glicerolu i przykrywa szkiełkiem nakrywkowym. Bardziej trwałe preparaty można uzyskać zatapiając prześwietlone nicienie na szkiełku podstawowym w glicerol-żelatynie.

Stawonogi bada się najczęściej bezpośrednio po pobraniu lub utrwala w etanolu i sporządza preparaty trwałe (po utrwaleniu w etanolu odwadnia się je w szeregu alkoholi, prześwietla w ksylenie i następnie zatapia w balsamie kanadyjskim ). Większe, ciemno zabarwione stawonogi wymagają czasem maceracji, której dokonuje się w 6% roztworze wodnym KOH przez 2-24 godziny.

Agata Grudzień
studentka III roku medycyny weterynaryjnej





Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170) oraz zmianami z dnia 9.05.2007 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 662) za naruszenie praw własności poprzez kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie przedstawionych na stronach Veterynaria.pl, Vetforum.pl, Sklep.Veterynaria.pl treści bez zgody właściciela grozi grzywna oraz kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 5 (art. 115.1).