Operacje układu moczowego u kotów, Cz.2

Plastyka zwieracza szyjki pęcherza moczowego.

Urazy w odcinku lędźwiowym, krzyżowym i ogonowym („wyrywanie ogona”) nierzadko powodują uszkodzenia rdzenia kręgowego upośledzające motorykę kończyn miednicznych i czynność pęcherza moczowego. Podczas gdy w większości przypadków niedowłady kończyn częściowo ustępują lub motoryk a kończyn ulega całkowitej normalizacji, u niektórych pacjentów w dalszym ciągu obserwuje się bolesne oddawanie moczu z niemożnością oddania moczu lub oddawaniem moczu kroplami. Pęcherz jest silnie wypełniony, a jego bierne opróżnianie jest niemożliwe lub możliwe dopiero przy zastosowaniu silnego ucisku. W tym wypadku występuje dyssynergia odruchowa, tzn. w trakcie oddawania moczu pęcherz działa w sposób nieskoordynowany. Podczas skurczu mięśnia wypieracza moczu, nie dochodzi do zwiotczenia mięśni szyjki pęcherza i cewki moczowej.

Zastosowanie środka alfa-sympatykolitycznego – fenoksybenzaminy – powodującego obniżenie napięcia mięśni szyjki pęcherza moczowego i przedsterczowych mięśni cewki moczowej oraz podawanie diazepamu jako środka zwiotczającego mięsnie zazwyczaj jest nieskuteczne.

Operacja.
Zabieg jest wskazany u kotów z bolesnym i utrudnionym oddawaniem moczu i takich, u których opróżnianie pęcherza moczowego jest możliwe tylko po zastosowaniu dużego ucisku. Natomiast u zwierząt oddających mocz kroplami z przepełnionego pęcherza bez świadomych prób oddawania moczu, takich, których pęcherz daje się łatwo opróżnić przez wyciskanie i/lub wykazujących objawy uszkodzenia nerwu sromowego z osłabieniem bądź brakiem odruchu odbytowego, operacja ta jest przeciwwskazana.

Decyzję o zabiegu należy podjąć 1 do 2 tygodni po wypadku, ponieważ przy uszkodzeniu rdzenia kręgowego często dochodzi do przekserowania łuku odruchowego wskutek procesów, których dokładnego mechanizmu mimo intensywnych badań jeszcze nie poznano.

Badania urodynamiczne, tj. badanie ciśnienia w pęcherzu i cewce moczowej z jednoczesnym badaniem elektromiograficznym zwieraczy oraz pomiarem przepływu moczu, są u kotów drogie, a ich interpretacja powinna być ostrożna. Z tego względu decyzję o operacji podejmuje się na podstawie wyżej opisanych objawów klinicznych. Rokowanie jest ostrożne.

Laparotomię wykonuje się w linii pośrodkowej. Cięcie biegnie na długości około 4 cm aż do kości łonowej. Pęcherz wyłania się z jamy brzusznej i wypreparowuje z tkanki tłuszczowej dobrzuszną część szyjki pęcherza, oszczędzając drobne naczynia krwionośne. Po wykonaniu mniej więcej 2 – centymetrowego cięcia przez warstwę mięśniową wzdłuż szyjki pęcherza moczowego i bliższej części cewki moczowej następuje wpuklenie błony śluzowej do rany. Należy zwrócić uwagę, aby całkowicie przeciąć wszystkie włókna mięśniowe, gdyż łatwo przeoczyć pojedyncze włókienka. Przecięte mięśnie zszywa się poprzecznie do linii cięcia, przy czym pierwszy szew obejmuje dogłowowy i doogonowy kąt rany, a następnie zakłada się szwy bocznie od pierwszego, nie zawiązując ich. Używając nici bocznych szwów jako lejc, zakłada się pozostałe szwy i wiąże je. Do szycia należy używać cienkiej wchłanialnej nici. Ścianę jamy brzusznej zamyka się w sposób rutynowy.

Zaburzenia gojenia są rzadkie. Rezultat leczenia operacyjnego powinien być widoczny w ciągu kilku dni po operacji.

Wewnątrzmiedniczne zespolenie cewki moczowej.

Cewka moczowa może ulegać przerwaniu w swym odcinku wewnątrzmiednicznym wtórnie do złamań miednicy lub innych urazów, może także zostać uszkodzona w czasie zabiegu chirurgicznego. Zawsze, gdy to możliwe zaleca się wykonanie pierwotnego zszycia przeciętej cewki moczowe. Małe otwory w cewce moczowej lub częściowe, jeśli skieruje się mocz przez cewnik założony w cewce moczowej na 7-21 dni lub wykona cystostomię.

Wykonuje się cięcie powłok brzusznych w tylnej części linii pośrodkowej oraz, jeśli to konieczne, symfizjotomię spojenia łonowego lub obustronną osteotomię kości łonowej i kulszowej. Odnajduje się przecięte końcówki cewki moczowej i oczyszcza ich brzegi. Cewkę moczową i pęcherz należy odpreparować w minimalnym stopniu, aby nie uszkodzić nerwów ani naczyń krwionośnych zaopatrujących te struktury. Zszywa się cewkę moczową przez założenie 6-8 szwów przerywanych po wcześniejszym wprowadzeniu do niej cewnika. Pozostawia się cewnik na 7-10 dni.

Jeśli tkanki cewki moczowej nie trzymają szwów na skutek długotrwałego wyciekania moczu i wynikającej z niego martwicy tkanek, wskazane jest przeprowadzenie długotrwałego leczenia.

Zakłada się cewnik przez cewkowy przekierowujący przepływ moczu przez 5-7 dni. Jeśli nie można założyć cewnika od ujścia zewnętrznego cewki moczowej do pęcherza moczowego, przeprowadza się go od pęcherza moczowego do uszkodzonych tkanek, a następnie przywiązuje jego końcówkę do cewnika wprowadzanego od ujścia zewnętrznego cewki moczowej, po czym przeciąga ten cewnik do pęcherza moczowego. Jeśli cewka moczowa nie zagoi się całkowicie po upływie 7-10 dni lub dojdzie do jej zwężenia, należy odciąć uszkodzone tkanki i zszyć cewkę moczową na cewniku.

Zmiany drogi przepływu moczu na czas gojenia cewki moczowej, można dokonać także dzięki cystostomii, ale należy upewnić się, że nie dochodzi do nadmiernego wypełniania pęcherza moczowego, gdyż wówczas mocz będzie się przedostawać do cewki moczowej.

U niektórych psów można uzyskać wygodny dostęp do cewki moczowej po przecięciu spojenia łonowego w linii pośrodkowej. W innych przypadkach trzeba usunąć przednią część spojenia łonowego. Cały układ moczowy staje się widoczny u osobników żeńskich po wykonaniu obustronnej osteotomii kości łonowej i kości kulszowej.

Cięcie wykonuje się w linii pośrodkowej od pępka do sromu. Przecina się powłoki brzuszne od pępka do spojenia łonowego, a następnie odcina mięśnie przywodziciele w linii pośrodkowej od kości łonowej i kulszowej. Unosi się podokostnowo mięśnie przywodziciele do momentu wyeksponowania nerwów zasłonowych oraz połowy otwory zasłonowego. Przecina się ścięgno przesłonowe wzdłuż lewej kości łonowej do założonego miejsca wykonania osteotomii. Wywierca się otwory w kości łonowej i kości kulszowej po dwóch stronach proponowanego miejsca osteotomii oraz w lewej kości łonowej w osi przednio-tylnej.

Wykonuje się osteotomię kości łonowej, po czym odcina mięsień zasłaniacz wewnętrzny od lewej kości łonowej i kości kulszowej, co pozwala na przełożenie całej centralnej płytki kostnej na prawą stronę. Miejsca osteotomii zamyka się drutem ortopedycznym przeprowadzonym przez wywiercone wcześniej:

  • otwory po prawej stronie spojenia łonowego.

Następnie, jeszcze przed przełożeniem na właściwe miejsce płytki kostnej, przekłada się nić przez:

  • otwory w lewej kości łonowej i kości kulszowej,
  • lewy mięsień zasłaniacz,
  • ponownie przez kolejne otwory w kości łonowej i kulszowej.

Przeprowadza się drut ortopedyczny przez:

  • otwory sąsiadujące z miejscem osteotomii po lewej stronie,

a następnie wiąże założone wcześniej druty i nici. Zszywa się:

  • mięśnie przywodziciele uda,
  • ścięgno przesłonowe

 przed zamknięciem cięcia w linii białej.

Kamica pęcherza moczowego i cewki moczowej.

Przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego należy rozważyć, jeśli stwierdza się współistniejące lub predysponujące do kamicy moczowej zaburzenia anatomiczne, farmakologiczne rozpuszczenie kamieni jest niemożliwe lub niewskazane, zachodzi konieczność pobrania próbki błony śluzowej pęcherza moczowego do posiewu mikrobiologicznego lub kamienie są na tyle duże, że próby wypłukania ich z moczem z pęcherza moczowego mogą doprowadzić do niedrożności cewki moczowej. Farmakologiczne rozpuszczenie kamieni fosforanu amonowo-magnezowego, moczanowych i cysty nowych jest możliwe, natomiast kamienie szczawianu wapnia, fosforanu wapnia i krzemianowe trzeba usunąć chirurgicznie. Wśród wad leczenia farmakologicznego wymienia się jego koszt, konieczność częstych wizyt kontrolnych, możliwość wystąpienia niedrożności cewki moczowej u osobników męskich oraz niedostateczne zaangażowanie właścicieli w prowadzenie odpowiedniego postępowania żywieniowego. Preferuje się wykonanie cystotomii nad uretrotomią, jeśli można przemieścić kamienie z cewki moczowej do pęcherza moczowego przed zabiegiem lub w jego trakcie. Wykonanie cystotomii oraz uretrostomii mosznowej może stanowić najskuteczniejszą metodę zapobiegania nawrotom objawów klinicznych choroby dalmatyńczyków z kamicą moczanową. Nawroty występują często, jeśli przeprowadzi się jedynie cystotomię.

Litotrypsja.
Istnieje kilka rodzajów litotrypsji, pozwalających na niechirurgiczne usunięcie kamieni z pęcherza moczowego. Rzadko wykonuje się litotrypsję, ale można wykorzystać tę metodę, jeśli posiada się odpowiednie wyposażenie doświadczenie.

Cystoskopia.
Można usuwać kamienie z pęcherza moczowego, przeprowadzając przezskórną, przezbrzuszną cystoskopię.

Kamienie z pęcherza moczowego usuwa się przez cystotomię. Wykonuje się cystotomię, po czym pobiera się fragment ściany pęcherza moczowego przylegający do linii cięcia, przeznaczony do wykonania posiewów mikrobiologicznych, a niekiedy także do badani histologicznego.

Usuwa się kamienie z pęcherza moczowego i ostrożnie sprawdza, czy nie ma kamieni w cewce. U samców wprowadza się cewnik do cewki moczowej od strony jej ujścia zewnętrznego oraz zatyka ujście wewnętrzne cewki moczowej palcem od strony światła pęcherza moczowego. Asystent uciska palcami okolicę ujścia zewnętrznego cewki moczowej, aby zminimalizować ilość wyciekającego płynu, po czym wstrzykuje się do cewnika jałowy roztwór fizjologiczny, tak aby maksymalnie rozszerzyć cewkę (tj. do momentu, w którym nie można wprowadzić płynu do cewnika). W momencie, w którym nadal przepłukuje się cewnik płynem, zwalnia się nacisk palca na ujście wewnętrzne cewki moczowej. Powtarza się zabieg do czasu, gdy ma się pewność, ze w cewce moczowej nie znajdują się kamienie. Ogląda się pęcherz moczowy pod kątem obecności zachyłków mocznikowych i usuwa je. Przesyła się kamienie do laboratorium w celu wykonania analizy ich składu oraz, ewentualnie, posiewu mikrobiologicznego.

Wypadnięcie cewki moczowej.

Wypadnięcie cewki moczowej można leczyć przez usuniecie wypadniętych tkanek lub wykonanie uretropeksji.

W błonie śluzowej cewki moczowej zakłada się szwy cugowe oraz delikatnie za nie pociąga, by wyprostować jej wypadnięty fragment. Przeprowadza się jedną lub dwie proste igły przez tkankę prącia lub zakłada szwy cugowe na błonę śluzową cewki moczowej dystalnie od proponowanego miejsca jej przecięcia, aby nie dopuścić do cofnięcia się cewki moczowej do prącia. Przecina się cewkę wzdłuż jej obwodu i przyszywa ją do prącia za pomocą monofilamentowej nici wchłanialnej lub niewchłanianej o rozmiarze od 4-0 do 6-0 szwami przerywanymi. Alternatywnie, wykonuje się nacięcie w brzusznej części prącia, przechodzące zarówno przez błonę śluzową cewki moczowej z błoną śluzową prącia, a następnie wykonuje nacięcie w grzbietowej części cewki moczowej i przyszywa ją do prącia. W ten sposób zapobiega się cofnięciu cewki moczowej do prącia u unika zakładania szwów cugowych.

W niektórych przypadkach zachodzi konieczność usunięcia także końcówki prącia.




Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170) oraz zmianami z dnia 9.05.2007 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 662) za naruszenie praw własności poprzez kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie przedstawionych na stronach Veterynaria.pl, Vetforum.pl, Sklep.Veterynaria.pl treści bez zgody właściciela grozi grzywna oraz kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 5 (art. 115.1).