Badanie topograficzne.
Dalsze badanie kliniczne powinno przebiegać planowo, uwzględniając poszczególne układy i narządy. Czas badania można skrócić, przeprowadzając je według schematu topografii narządowej, począwszy od czubka nosa zwierzęcia. Sam plan badania wygląda identycznie jak dotychczas:
Już na początku badania lekarz najczęściej napotyka wiele niepokojących odchyleń od normy, których podstawowym sygnałem jest nieprzyjemny zapach mogący mieć duże znaczenie diagnostyczne. Są to np.:
Głowa i szyja.
Nos i nozdrza powinny być czyste, bez wysięku i zaschniętych strupków. Niezakłócony przepływ powietrza przez drogi oddechowe sprawdza się za pomocą kłaczka waty. Wypływ z jednego otworu nosowego świadczy o miejscowym procesie chorobowym toczącym się w jednej jamie nosowej. Częściej jednak można się spotkać z symetrycznym wypływem z obu nozdrzy, będącym objawem procesów obejmujących ogólnie drogi oddechowe (np. koci katar). Ważne jest sprawdzenie koloru i konsystencji tego wypływu:
Następnym elementem jest ocena skóry części twarzowej pod względem jej powierzchni (czy i w jaki sposób jest zmieniona) oraz owłosienia. Miejscowe łuskowate lub zapalne zmiany, którym towarzyszy wypadanie włosów, pozwalają podejrzewać zakażenie grzybicze. Łyse miejsca i ślady po zadrapaniach na małżowinach usznych świadczą o zapaleniu przewodu słuchowego zewnętrznego, a krwiste nadżerki okolicy warg sugerują toczące się choroby o podłożu immunologicznym.
Jamę ustną udaje się najczęściej obejrzeć bez pomocy drugiej osoby. Jedną ręką należy objąć kota za głowę, chwytając za łuki jarzmowe, a palcem wskazującym drugiej ręki odciągnąć w dół żuchwę opierając palec na jej spojeniu. Oglądając jamę ustną, trzeba zwrócić uwagę na zaczerwienienia i nadżerki na dziąsłach, po wewnętrznej stronie policzków, na górnej powierzchni i krawędziach języka, a także przyjrzeć się krtani i migdałkom. Następnie lekarz powinien sprawdzić ruchomość stawów skroniowo-żuchwowych i stan uzębienia:
Kolor błony śluzowej jamy ustnej może być wskazówką mówiącą o układzie krążenia i krwi. Czas kapilarny dłuższy niż dwie sekundy może być sygnałem świadczącym o zaburzeniach w mikrokrążeniu:
Badając oczy należy zwrócić uwagę na krawędzie powiek, czy nie zalega na nich zaschnięty wysięk, na kolor, wilgotność błon śluzowych:
na spojówki:
Trzeba zbadać również źrenice:
Jeżeli to możliwe, kolor ocenia się przy świetle dziennym. Rogówka powinna być przezroczysta i gładka. Należy ocenić tęczówkę:
i reakcje źrenicy. Źrenice mogą być rozszerzone przy ślepocie i silnym strachu, zwężone natomiast są konsekwencją procesów zapalnych toczących się wewnątrz gałki ocznej. Podczas badania trzeba porównać:
Każde odchylenie od normy powinno być sygnałem do przeprowadzenia dokładnego badania okulistycznego i neurologicznego badania pacjenta.
Uszy.
Należy dokładnie obejrzeć zarówno małżowiny uszne, jak i przewody słuchowe zewnętrzne. Lekarz musi zwrócić uwagę na:
W przypadku zauważonych niepokojących zmian konieczne jest dokładne badanie przewodu słuchowego łącznie z błoną bębenkową, a przy podejrzeniu choroby ucha środkowego także wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, badania ultrasonograficznego lub tomograficznego.
W następnej kolejności zbadać należy węzły chłonne podżuchwowe i zagardłowe oraz omacać dokładnie krtań i szyję pacjenta. Bolesność i powiększenie węzłów chłonnych może świadczyć o miejscowych procesach zapalnych lub o nowotworowej fazie białaczki. Tarczycę można wyczuć jedynie, gdy jest ona powiększona. Tak jak w przypadku każdego innego badania trzeba zwrócić uwagę na bolesność badanych tkanek, a także na to, czy badając krtań i tchawicę, jesteśmy w stanie sprowokować odruch kaszlu.
Oglądanie i omacywanie grzbietu i kończyn.
Stan odżywienia można najlepiej ocenić, omacując kota. Jeżeli stwierdzi się nadwagę lub otyłość, należy porozmawiać z właścicielem na temat sposobu żywienia zwierzęcia. U takiego pacjenta trzeba również dokładnie zbadać układ krążenia.
Omacując grzbiet zwierzęcia, lekarz powinien zwrócić uwagę na ewentualne zgrubienia w tkankach podskórnych, siłę ruchu klatki piersiowej podczas oddychania i symetrię. Opóźniony powrót fałdu skóry do pozycji fizjologicznej świadczy o odwodnieniu. Może to być wynikiem:
Należy zwrócić uwagę na zmiany w skórze i okrywie włosowej. Bywają one następstwem przewlekłych chorób ogólnych, objawami zaburzeń w gospodarce hormonalnej:
Pacjent, u którego zostały stwierdzone zmiany skórne, powinien zostać poddany szczegółowemu badaniu dermatologicznemu.
Badając zewnętrzne narządy płciowe, należy ocenić:
Niewielka ilość klarownego wysięku może być fizjologiczna, natomiast wysięk mętny, brunatny lub ropny jest objawem choroby.
U kocurów trzeba zbadać:
zwracając uwagę na toczące się stany zapalne, zmiany nowotworowe lub inne zmiany błony śluzowej. Badanie koloru, ukrwienia i czasu kapilarnego błony śluzowej (podobnie jak w przypadku spojówek) pozwala na ocenę stanu ogólnego pacjenta. Badaniem należy objąć również okoliczne węzły chłonne, sprawdzając ich wielkość, konsystencję i przesuwalność.
Obecność kału, zaczerwienienie, obrzęk w okolicy odbytu może być dla lekarza sygnałem problemów dotyczących gruczołów okołoodbytowych lub ich zatok. Tak jak na każdym połączeniu skóry i błony śluzowej, tak też w okolicy odbytu mogą się pojawić zaczerwienienia i nadżerki świadczące o chorobie autoimmunologicznej.
Oglądanie i omacywanie dużych stawów i kontrola stopnia ich ruchomości pozwala stwierdzić ewentualne zmiany zapalne lub zwyrodnieniowe. Ponadto badając kończyny, należy zwrócić baczną uwagę na przestrzenie międzypalcowe, opuszki i pazury – zmiany zapalne w tych miejscach także mogą być objawem chorób tła immunologicznego. Sposób poruszania się zwierzęcia na stole i przeprowadzenie prostych testów (podnoszenie kończyn) pozwala wyrobić sobie pogląd o stanie czynnościowym jego narządu ruchu i unerwienia.
CDN.
