Nowotwory skóry, Cz. 2

Nowotwory gruczołów okołoodbytowych.

Gruczoły około odbytowe są zmodyfikowanymi gruczołami łojowymi, zlokalizowanymi w skórze okolicy około odbytowej. Pozostają pod wpływem hormonów płciowych i często trudne jest odróżnienie przerostu tych gruczołów od ich gruczolaka.

Gruczolaki gruczołów okołoodbytowych.
Są częstsze u starszych psów, samców, niekiedy występują u sterylizowanych samic. Nie stwierdza się predyspozycji rasowych, chociaż niektórzy badacze stwierdzili częstsze występowanie tego nowotworu u cocker spanieli, buldogów angielskich, samojedów i beagli. Nowotwór ten nie występuje u kotów. Jest zazwyczaj pojedynczym, niewielkim, „guzikowatym” tworem w skórze okolicy około odbytowej, ewentualnie okolicy podstawy ogona, napletka. Może też manifestować się w postaci licznych guzów. Gruczolaki mają zazwyczaj średnicę 1-2 cm. W miarę wzrostu guzów mogą pojawić się owrzodzenia, a guz może osiągać znaczne rozmiary, nawet do 10 cm średnicy.

Gruczolakoraki gruczołów okołoodbytowych.

Występują znacznie rzadziej niż gruczolaki gruczołów okołoodbytowych. Wywodzą się z tych samych struktur, ale charakteryzują znacznie słabszym i bardziej inwazyjnym przebiegiem, manifestującym się dużymi, owrzodziałymi zmianami okołoodbytowymi.

Większość nowotworów gruczołów okołoodbytowych ma łagodny przebieg. Gruczolakoraki gruczołów okołoodbytowych przerzutują naczyniami limfatycznymi do węzłów chłonnych biodrowych,a później naczyniami krwionośnymi do płuc, wątroby, nerek i kości.

Postępowanie chirurgiczne jest leczeniem z wyboru dla gruczolaków gruczołów okołoodbytowych oraz, jeśli to możliwe, gruczolakoraków gruczołów okołoodbytowych. Kastracja zazwyczaj zapobiega rozwojowi guzów łagodnych i jest zalecana jako postępowanie zapobiegające nawrotom. Gruczolakoraki są mniej hormonozależne aniżeli gruczolaki. Zarówno kastracja, jak i leczenie hormonalne w tym przypadku zazwyczaj nie są skuteczne. Radioterapia może być użyteczna do miejscowej kontroli rozwoju guzów złośliwych, kiedy postępowanie chirurgiczne jest niemożliwe. Rola chemioterapii w leczeniu tych nowotworów nie została określona. Rokowanie jest pomyślne dla guzów łagodnych i ostrożne dla raków.

Nie należy mylić gruczolaków i gruczolakoraków gruczołów okołoodbytowych z rakami odbytu i gruczolakorakami zatok okołoodbytowych.

Rak płaskonabłonkowy (SCC)

Jest jednym z najczęściej występujących złośliwych nowotworów skóry u psów i najczęstszym nowotworem złośliwym u kotów. Dotyczy zazwyczaj starych zwierząt. Brak jest predylekcji rasowej. SCC może występować w różnych okolicach skóry. U psów umiejscawia się najczęściej na tułowiu, kończynach, mosznie, wargach i wale pazura. Natomiast u kotów zmiany najczęściej występują na głowie, lokalizując się przeważnie na lusterku nosa, małżowinach usznych, powiekach i wargach. Nowotwór może dawać obraz rozrostowych, kruchych, brodawczakowa tych zmian lub przebiegać w postaci owrzodzeń. Nierzadko zdarza się, że nowotwór ten mylony jest ze zmianami tła zapalnego lub zakaźnego.

Długa ekspozycja na promienie UV uważana jest za podstawowy czynnik, odpowiedzialny za rozwój zapalenia skóry wywołanego światłem słonecznym, carcinoma in situ i w efekcie SCC. Nie we wszystkich przypadkach za powstanie zmian rakowych odpowiedzialne jest promieniowanie ultrafioletowe.

SCC jest nowotworem miejscowo złośliwym, naciekającym skórę właściwą i tkankę podskórną. Przerzutuje drogą naczyń limfatycznych, ale skłonność do przerzutów jest różna. SCC skóry jest zazwyczaj nowotworem dobrze zróżnicowanym, mającym małą skłonność do przerzutów. W przypadkach specjalnych lokalizacji, np. wał pazura, przebieg kliniczny może być znacznie bardziej agresywny. Szerokie miejscowe wycięcie jest leczeniem z wyboru i w przypadkach, kiedy jest ono możliwe, rokowanie dla pacjenta jest pomyślne. SCC jest nowotworem umiarkowanie radiowrażliwym i radioterapia może być wskazana jako leczenie uzupełniające w przypadku, kiedy odpowiednio szerokie cięcie nie jest możliwe. Leczenie fotodynamiczne było skuteczne we wczesnych, powierzchownych zmianach, dotyczących płytki nosowej u kotów. Chemioterapia nie jest zazwyczaj polecana w leczeniu ograniczonych zmian SCC, a jej rola dla leczenia zmian rozsianych nie została określona.

SCC palca.

SSC wału pazura u psa jest częstym, agresywnym, inwazyjnym i niszczącym nowotworem, dotyczącym dalszego paliczka palcowego. Leczeniem z wyboru jest amputacja zajętego palca (palców).

Niestety nowotwór ten może przerzutowa do okolicznych węzłów chłonnych i dlatego rokowanie jest ostrożne.

Spotyka się trudne do wyjaśnienia przypadki SCC, dotyczącego kilku palców u psów dużych ras, o czarnym umaszczeniu, np. u pudli standardowych i sznaucerów olbrzymów. Opisywane przypadki charakteryzowały się mniejszą tendencją do przerzutowanie, ale w miarę upływu czasu obejmowały coraz nowe palce w różnych kończynach.

Liczne raki palców były stwierdzane także u kotów, ale były prawdopodobnie zmianami wtórnymi, przerzutowymi z pierwotnych raków płuc.

Czerniak.

Nowotwory wywodzące się z melanocytów są stosunkowo rzadkimi nowotworami skóry psów i kotów. Obejmują 4-6 % wszystkich nowotworów skóry kotów. U psów czerniak skóry dotyczy przede wszystkim starych zwierząt najczęściej terierów szkockich, Boston terierów, Aire dale terierów i cocker spanieli (i innych psów z silnie pigmentowaną skórą). Może dotyczyć także starych kotów w wieku średnio 8 lat. Brak jest predylekcji rasowej u kotów.

Większość guzów to płaskie lub wyniesione twory do 2 cm średnicy, umiejscowione w skórze właściwej. Są zazwyczaj ciemnobrązowe do czarnych i dość dobrze odgraniczone.

Złośliwe guzy mogą osiągać większe rozmiary, zawierać mniej pigmentu i często ulegać owrzodzeniom. U kotów czerniaka skóry należy różnicować z częściej występującymi u nich, pigmentowanymi guzami podstawnokomórkowymi.

Umiejscowienie guza jest ważnym czynnikiem warunkującym kliniczny przebieg choroby Większość czerniaków skóry psów jest pojedynczymi, wolno rosnącymi, łagodnymi guzami. Guzy zlokalizowane na palcach i połączeniach skóry z błonami śluzowymi, np. powiece, wargach, są bardziej agresywne i zachowują się klinicznie jak czerniak jamy ustnej, często przerzutują do okolicznych węzłów chłonnych i drogą krwi do płuc oraz innych narządów.

W przypadku łagodnych czerniaków skóry leczeniem z wyboru jest szerokie wycięcie. Rokowanie dla takich guzów po całkowitym wycięciu jest pomyślne. Przy niepełnym wycięciu mogą występować wznowy miejscowe. Usunięcie chirurgiczne jest zalecane dla tych przypadków jest ostrożne do złego, z uwagi na wysokie ryzyko przerzutów. Nowotwory te są słabo chemio wrażliwe.

Guzy komórek tucznych.

Guzy komórek tucznych SA jednymi z najczęstszych nowotworów skóry psów, stanowiąc do 20% wszystkich tych rozrostów. Zazwyczaj dotyczą starych zwierząt, średnio 8 letnich, ale występować mogą w każdym wieku, od 4 miesiąca do 18 roku życia. Brak jest predylekcji płciowej. Niektóre rasy psów wydają się być bardziej narażone, tj.:

  • boksery,
  • boston teriery,
  • bulteriery,
  • foksteriery,
  • labradory,
  • złote retrievery.

Guz z komórek tucznych skóry rzadziej występuje u kotów. Występowanie i przebieg kliniczny guza komórek tucznych różni się u psów i kotów.

Guzy z komórek tucznych psów wykazują olbrzymią różnorodność w obrazie makroskopowym, przebiegu klinicznym, potencjale przerzutowym i odpowiedzi na leczenie. Wynikają z tego duże trudności co do określenia rokowania i wyboru metody leczenia.

Brak jest typowego obrazu klinicznego guza z komórek tucznych psa. Duża różnorodność w tym zakresie powoduje, że guz z komórek tucznych musi być brany pod uwagę w diagnostyce różnicowej wszystkich gatunków skóry. Guzy o niskim stopniu złośliwości, dobrze zróżnicowane, zazwyczaj są pojedynczymi, wolno rosnącymi guzami skóry. Niektóre guzy mogą ulegać owrzodzeniu. W wyniku uwalniania histaminy z komórek guza zmianie ulega wielkość nowotworu, guz przybiera kolor czerwony. Bardziej agresywne guzy z komórek tucznych mogą być duże, słabo odgraniczone oraz mogą im towarzyszyć liczne guzki jako wynik szerzenia się procesu nowotworowego okolicznymi naczyniami limfatycznymi.

Przebieg kliniczny choroby nowotworowej jest różny. Począwszy od guzów łagodnych, wolnorosnących, o niskim stopniu złośliwości, poprzez stadia pośrednie, a skończywszy na guzach złośliwych, szybkorosnących, inwazyjnych. Określenie stopnia złośliwości nowotworu na podstawie badania histologicznego (ocena zróżnicowania komórek, indeksu mitotycznego, nacieczenie przyległych tkanek) jest ważne w ustaleniu rokowania. Wyróżnia się trzy stopnie zróżnicowania histologicznego komórek nowotworowych:

  • guzy dobrze zróżnicowane charakteryzują się generalnie niskim stopniem złośliwości, łagodnym przebiegiem klinicznym i pomyślnym rokowaniem,
  • guzy słabo zróżnicowane są nowotworami agresywnymi, o dużym potencjale przerzutowym, charakteryzuje je rokowanie niepomyślne,
  • guzy średnio zróżnicowane charakteryzują cechy pośrednie pomiędzy dwiema powyższymi grupami. Wiele guzów spotykanych klinicznie należy do tej kategorii. Rokowanie jest trudne do przewidzenia.

Guzy z komórek tucznych przerzutują zarówno drogą naczyń limfatycznych, jak i drogą krwi. Pierwszym objawem przerzutu jest powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Przerzuty do płuc są rzadkie, częste natomiast do śledziony, wątroby i nerek. Częstym miejscem rozwoju przerzutów jest także skóra.

Zespoły paranowotworowe.

Na skutek uwalniania histaminy i innych wazo aktywnych amin z komórek nowotworowych pierwotne przerzutowe guzy z komórek tucznych mogą powodować skutki lokalne oraz systemowe. Miejscowe uwalnianie histaminy może powodować obrzęk i rumień guza oraz otaczających tkanek. Uwalnianie histaminy może także skutkować owrzodzeniem żołądka i dwunastnicy, powodującym niechęć do jedzenia, wymioty, czarne stolce, niedokrwistość oraz w niektórych przypadkach perforację ściany przewodu pokarmowego.




Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170) oraz zmianami z dnia 9.05.2007 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 662) za naruszenie praw własności poprzez kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie przedstawionych na stronach Veterynaria.pl, Vetforum.pl, Sklep.Veterynaria.pl treści bez zgody właściciela grozi grzywna oraz kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 5 (art. 115.1).