Większość chorób daje mieszany obraz zmian. W wielu przypadkach rozmieszczenie cieni w obrębie pól płucnych jest istotniejsze, niż wiedza na temat przyczyn powstawania obserwowanych zmian. Ocena obrazy uzyskanego przy użyciu aparatów małej mocy jest trudna.
Naczynia krwionośne.
Głównym cieniem obserwowanym w prawidłowym obrazie płuc jest rysunek naczyń. Przy zastoju w krążeniu płucnym naczynia krwionośne ulegają poszerzeniu, natomiast przy słabym wypełnieniu krwią są one cieńsze. Średnice tętnicy, oskrzela i żyły w obrębie doczaszkowych płatów płuc są podobne. Przekrwienie płuc jest przyczyną poszerzenia naczyń płucnych.
1. Przekrwienie:
2. Niedokrwienie
3. W robaczycy serca naczynia ulegają poszerzeniu i skręceniu.
Oskrzela.
Prawidłowo ściany oskrzeli nie są widoczne. Oskrzele staje się widoczne jeżeli biednie między tętnicą i żyłą. Jeśli proces chorobowy obejmuje oskrzela (tkanki około oskrzelowe lub samą ścianę oskrzeli) są one widoczne w postaci dwóch równoległych linii. Na przekroju pogrubiała ściana oskrzela dołącza przekrój naczynia w formie pierścienia sygnetu. W przewlekłych schorzeniach dróg oddechowych oskrzela często ulegają poszerzeniu (są cylindryczne, workowate).
Przyczyny zmian w rysunku oskrzelowym:
Zmiany pęcherzykowe
Prawidłowo pęcherzyki płucne i oskrzeliki są niewidoczne. Jeżeli pęcherzyki wypełnią się przesiękiem lub wysiękiem, zyskują one wysycenie tkanek miękkich. Przy wypełnieniu pęcherzyków płucnych płynem, uwidocznieniu ulegają oskrzela.
Przyczyny zmian pęcherzykowych:
Zmiany śródmiąższowe.
Prawidłowo tkanka śródmiąższowa daje jednolite, szare zacienieni pól płucnych. Gdy proces chorobowy dotyczy tkanki śródmiąższowej, dochodzi do jej zgrubienia w wyniku czego staje się ona bardziej widoczna w postaci cienkich linii lub oczek sieci. Różnica pomiędzy układem tkanki śródmiąższowej, a układem naczyń polega na tym, że układ tkanki jest chaotyczny. Układ tkanki śródmiąższowej często określany jest jako „koronkowy” lub opisywany jako „plaster miodu”. Zmiany śródmiąższowe czasem zacierają obraz obwodowych odcinków naczyń, co prawdopodobnie jest typowe dla starzenia się organizmu.
Przyczyny zmian śródmiąższowych:
Radiologiczna ocena obrazu płuc.
1. Radiologiczny obraz płuc zmienia się zarówno w przebiegu chorób układu oddechowego, jak i na skutek chorób serca. Na podstawie oceny sylwetki serca możliwa jest ocena pierwotnej przyczyny obserwowanych zmian.
2. W obrazie radiologicznym płuc widoczne jest przede wszystkim ich unaczynienie. Naczynia najczęściej przylegają do oskrzeli, przy czym tętnice przebiegają po ich ścianie grzbietowej bądź bocznej. Odpowiednio żyły przyjmują położenie brzuszne i przyśrodkowe w stosunku do oskrzela.
3. Naczynia płucne widoczne są w postaci linii, które zwężają się i rozgałęziają się ku obwodowi lub jako okrągłe cienie o silnym wysyceniu, jeżeli uzyskano przekrój naczynia.
4. Uwidocznienie oskrzeli jest możliwe dzięki otaczającym je naczyniom u wypełniającemu je powietrzu. Rysunek naczyniowy płuc jest bardziej wyraźny u kotów.
5. Jeżeli na radiogramie można odnaleźć oskrzela, a ich ściana wydaje się być pogrubiona, należy podejrzewać istnienie procesu chorobowego dotyczącego oskrzeli. Tego typu zmiany w rysunku oskrzelowym mogą występować także u starszych psów ze względu na wapnienie ścian oskrzeli.
6. Ponadto w tworzeniu prawidłowego obrazu płuc bierze także udział tkanka śródmiąższowa płuc. Zrąb płuc widoczny jest na radiogramie w postaci liniowych cieni, ale w odróżnieniu od naczyń rozgałęziających się ku obwodowi, tu układ linii jest nieregularny, przybiera obraz sieci.
7. Zmiany chorobowe, dotyczące zrębu płuc, powodują zwiększenie wysycenia cienia tkanki śródmiąższowej zacierając obraz naczyń.
8. Nacieczenie pęcherzyków płucnych płynem obrzękowym lub wysiękiem zapalnym powoduje uwidocznienie pęcherzyków w postaci delikatnego zacienienia 0 zmian kłaczkowych lub wyraźnych zagęszczeń tkanki płucnej.
9. Wraz z pogłębieniem stopnia nacieczenia pęcherzyków płucnych uwidocznieniu ulega przebieg coraz większych oskrzeli. Dzięki wypełnieniu oskrzeli powietrzem można obserwować ich przebieg (bronchogram powietrzny). Obecność bronchogramy powietrznego świadczy o silnych zmianach w obrębie pęcherzyków.
10. Należy ocenić, czy w jamie opłucnej nie występuje płyn lub powietrze. W przypadku niewielkiej ilości płynu na radiogramie można zauważyć delikatne linie oddzielające płaty płuc. Są one najlepiej widoczne w projekcji brzuszno-grzbietowej.
11. Należy zwrócić uwagę na położenie i szerokość śródpiersia. Na zdjęciach wykonanych w projekcji VD lub DV doczaszkowe część śródpiersia nie powinna być szersza od kręgosłupa.
12. Jeżeli w śródpiersiu znajduje się powietrze (odma śródpiersia) uwidocznieniu ulegają struktury leżące na terenie śródpiersia:
13. Przy obecności powietrza w przełyku na zdjęciu wykonanym w projekcji bocznej uwidacznia się jego ściana w postaci linii biegnącej po brzusznej i grzbietowej stronie przełyku.
14. Przełyk położony jest nad tchawicą, więc przy obecności powietrza w przełyku zostaje uwidoczniona grzbietowa ściana tchawicy. u zwierząt przytomnych w przełyku nie powinno być w ogólne powietrza. Pojawia się ono u zwierząt w znieczuleniu ogólnym lub w sedacji.
15. Na podstawie prawidłowo wykonanego zdjęcia możliwe jest ustalenie w jakim stopniu zmiany w płucach są spowodowane zaburzeniami krążenia:
oraz jaki rodzaj zmian radiologicznych jest dominujący.
Ocena układu sercowo-naczyniowego.
Badanie radiologiczne klatki piersiowej pozostaje optymalną mate odą diagnostyczną umożliwiającą oceną objętości krwi krążącej w naczyniach płucnych. Pod tym względem badanie radiologiczne przewyższa badanie kliniczne.
Zastoinowa niewydolność serca.
Radiologiczne objawy niewydolności zastoinowej serca lewego:
1. Na skutek zastoju krwi żylnej w płucach, żyły ulegają poszerzeniu w stosunku do towarzyszących im tętnic. grubość naczyń żylnych może być wtedy większa niż ¾ szerokości trzeciego żebra w jego części dogrzbietowej.
2. Obrzękowi płuc mogą towarzyszyć zarówno zmiany śródmiąższowe jak i pęcherzykowe. U psów początkowo w okolicy wnęki płuc, można zaobserwować niewyraźny, puszysty cień o wysyceniu tkanek miękkich. Wraz z pogłębianiem się obrzęku zmiany rozprzestrzeniają się ku obwodowi pól płucnych. U kotów, zmiany towarzyszące obrzękowi są bardziej rozprzestrzenione, mają charakter rozlany. Obrzęk płuc kotów należy różnicować z:
3. Objawom radiologicznym lewokomorowej niewydolności zastoinowej serca zazwyczaj towarzyszy powiększenia serca lewego.
4. Wśród zaburzeń prowadzących do niewydolności zastoinowej serca lewego można wymienić:
Objawy radiologiczne niewydolności zastoinowej serca prawego:
• Żyła główna doogonowa ulega poszerzeniu, jej średnica często jest większa od średnicy aorty.
• Żyła główna doczaszkowe na zdjęciach wykonanych w projekcji DV może być widoczna jako uwypuklenie prawej krawędzi śródpiersia w jego części doczaszkowe.
• Hepatomegalia
• Wodobrzusze
• Płyn w jamie opłucnej
• Ponadto zazwyczaj występuje powiększenie serca prawego
Wśród zaburzeń prowadzących do niewydolności zastoinowej serca prawdo można wymienić:
