Listerioza

    Listerioza (łac. Listeriosis) - bakteryjna choroba zakaźna zwierząt i ludzi.
    Odzwierzęcą chorobę u ludzi, czyli zoonozę, wywołują Gram-dodatnie pałeczki Listeria monocytogenes, które charakteryzują się szerokim rozpowszechnieniem (występuje na całym świecie), szybkim wzrostem i znaczną liczbą gatunków, które atakują. Chorują: owce, świnie, bydło, konie, zające, króliki, kury, świnki morskie, szynszyle.
    Znanych jest obecnie 13 odmian serologicznych gatunku Listeria monocytogenes patogennego dla człowieka. Inne gatunki bakterii rodzaju Listeria nie mają istotnego znaczenia w wywoływaniu choroby u ludzi.

Epidemiologia
    Rezerwuarem bakterii są zwierzęta, dlatego chorobę określa się mianem zoonozy. Zakażenia u ludzi wywoływane są najczęściej przez żywność zawierającą bakterie L. monocytogenes (nabiał, surowe owoce i warzywa). W 2005 roku w Polsce zanotowano 22 zachorowania na listeriozę[1].Najczęściej chorują osoby z grupy ryzyka: kobiety w ciąży, noworodki, ludzie starsi i osoby z upośledzeniem odporności. Zakażenie Listeria monocytogenes należy do grupy zakażeń oportunistycznych.

Przebieg choroby
    Okres wylęgania choroby wynosi od kilku dni do 3 miesięcy. Przebieg choroby może być ciężki i prowadzić do śmierci.

Objawy w okresie noworodkowym:

• zakażenie wczesne (objawy w 1 tygodniużycia):
• posocznica
• ropna ziarnica noworodków
• ostra niewydolność oddechowa
• zakażenie późne (objawy poukończeniu 2 tygodnia życia):
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  
  Objawy w późniejszym okresie życia:
  
  • wymioty
  • biegunka
  • posocznica
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

  Fot. 2 Owca zakażona listeriozą.

  
      Zakażenie może być bezpośrednią przyczyną poronień u kobiet. Powoduje niepłodność, nieprawidłowy przebieg ciąży, powstawanie u noworodków wad rozwojowych.
  
  Diagnostyka
     
      Chorobę u ludzi rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych oraz badań diagnostycznych (np. posiew, PCR), które udowodnią obecność Listeria monocytogenes we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, wydzielinie z pochwy, stolcu czy smółce u noworodków, innym materiale tkankowym.
•     objawy grypopodobne

 

Fot. 3 Hodowla Listeria monocytogenes.

Leczenie
    Jedyną metodą leczenia jest antybiotykoterapia. Stosuje się amoksycylinę z aminoglikozydem, kotrimoksazol, makrolidy.

Zapobieganie
    Podstawą profilaktyki jest przestrzeganie zasad higieny. Osoby z obniżoną odpornością nie powinny spożywać produktów wytworzonych z surowego mleka.