CHOROBY OSKRZELI I DOLNYCH DRÓG ODDECHOWYCH
Choroby oskrzeli występują u kotów stosunkowo często. Ich etiologia jest zazwyczaj niewyjaśniona. Zalicza się do nich:
Niektóre przypadki są jednak trudne do sklasyfikowanie, ponieważ brak jest swoistych objawów. Nawet w przypadkach, gdy takie techniki jak badanie RTG, wypłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe i płukanie tchawicy pozwalają na zlokalizowanie procesu zapalnego w drzewie oskrzelowym, ustalenie ostatecznego rozpoznania rzadko jest możliwe. Powoduje to zamieszanie w nomenklaturze chorób oskrzeli u kotów. Ostateczne rozpoznanie stawiane jest na ogół na podstawie wyników leczenia.
Wypłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe (BAL)
są stosunkowo prostą techniką, pozwalającą na pozyskanie płynu i komórek z chorych dróg oddechowych do badań mikrobiologicznych i cytologicznych. Metoda ta jest szczególnie wskazana w przypadku podejrzenia zmian płucno oskrzelowych opornych na leczenie i takich, gdzie proces chorobowy toczy się od dłuższego czasu. Do jej przeprowadzenia niezbędne jest jednak znieczulenie ogólne.
Astma kotów (FAS)
jest chorobą dróg oddechowych o prawdopodobnie alergicznym podłożu, charakteryzującą się:
W ostrych ciężkich przypadkach może pojawić się sinica. Jeśli choroba występuje przez dłuższy czas, u niektórych kotów objawy mogą być stałe. Ponieważ choroba przebiega ze zwężeniem światła oskrzeli w obrębie klatki piersiowej, duszność nasila się głównie w fazie wydechu.
Nie jest możliwe rozpoznanie FAS przy zastosowaniu jednej techniki diagnostycznej. Rozległość zmian radiologicznych zmienia się w zależności od stopnia nasilenia objawów klinicznych. Zmiany te mają postać wzmożonego nacieczenia okołookrzelowego i śródmiąższowego płuc. Badanie radiologiczne pozwala także na stwierdzenie:
W wydzielinie oskrzelowej można zaobserwować zwiększoną liczbę granulocytów kwasochłonnych, może też pojawić się eozynofilia we krwi obwodowej. Zdarza się występowanie dużej liczby eozynofili w wydzielinie oskrzeli u zdrowych kotów, dlatego parametr ten należy oceniać łącznie z obrazem klinicznym. Potwierdzeniem rozpoznania jest szybkie ustępowanie objawów klinicznych po zastosowaniu leków.
U pacjentów z ostrymi objawami chorobowymi i sinicą wskazane jest podanie tlenu:
wraz z pozajelitowym zastosowaniem aminofiliny i deksametazonu. W lżejszych przypadkach wystarcza doustne podanie glikokortykoidów i środków rozszerzających oskrzela. W zapobieganiu nawrotom zaleca się ciągłe podawanie leków lub leczenie przerywane. Niekiedy możliwe jest określenie potencjalnych alergenów, takich jak:
Usunięcie alergenu z otoczenia umożliwia przerwanie leczenia długofalowego lub zmniejszenie dawki leków.
U kotów z zapaleniem oskrzeli wywiad dostarcza informacji o kaszlu występującym od niedawna. Badanie RTG klatki piersiowej ukazuje nieswoisty oskrzeli, w płynie z wypłuczyn drzewa oskrzelowego stwierdza się dużą liczbę komórek wskazujących na stan zapalny z przewagą makrofagów. Badanie mikrobiologiczne płynu pozyskanego metodą BAL daje dotychczas bardzo zróżnicowane wyniki i nie pozwala na pewne uznanie stwierdzonych drobnoustrojów za czynnik chorobotwórczy. Stosuje się leczenie objawowe. Rozpoznanie ostrego zapalenia oskrzeli często ustalane jest na podstawie zapalenie całkowitego wyzdrowienia pacjenta i braku nawrotów choroby.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli
jest postępującą chorobą z idiopatycznym zapaleniem dróg oddechowych powodującym nadmierną produkcję śluzu i przewlekły kaszel. Z reguły możliwe jest rozpoznanie na drodze eliminacji, przy czym należy wziąć pod uwagę takie przyczyny przewlekłego kaszlu jak:
Badania RTG i BAL nie przyczyniają się do ustalenia rozpoznania. W przypadku przewlekłego zapalenia oskrzeli brak świszczących szmerów oddechowych. W ciężkich, długo trwających przypadkach może dojść do rozwoju rozedmy pęcherzykowej wskutek przewlekłego nadmiernego wypełnienia płuc powietrzem. Czas trwania choroby zależy od stopnia współistniejącego zwłóknienia płuc, które zmniejsza szanse na wyzdrowienie. Zaleca się stosowanie połączenia glikokortykoidów i środków rozszerzających oskrzela. Wskazana jest także antybiotykoterapia na podstawie własnego doświadczenie lub antybiogramu.
CHOROBY MIĄŻSZU PŁUC
Zapalenia płuc o różnej etiologii są u kotów stosunkowo rzadkie. Pomimo, że bakterie odgrywają w tej chorobie ważną rolę, zazwyczaj są to zakażenia wtórne, wikłające chorobę wywołaną innymi przyczynami. Z takich przypadków najczęściej izoluje się:
Dla postawienia dokładnej diagnozy nie jest istotne określenie rodzaju bakterii wikłającej i dobranie na tej podstawie właściwego antybiotyku, lecz przede wszystkim odkrycie pierwotnego czynnika uszkadzającego.
Bakteryjne zapalenie płuc.
Pierwotne zapalenie płuc występuje u kotów rzadko. W przypadkach zapalenia płuc u kotów bardzo prawdopodobna jest etiologiczna rola Bordatella bronchiseptica, ponieważ często udaje się wyhodować ten drobnoustrój z płuc kociąt z ciężkimi i często kończącymi się śmiertelnie odoskrzelowymi zapaleniami płuc. Chorobę stwierdza się z reguły u apatycznych kociąt w wieku poniżej 10 tygodni.
Ciężkie przypadki objawiają się dusznością i sinicą, niekiedy dochodzi do zaburzeń oddychania mogących kończyć się śmiercią. Badaniem pośmiertnym stwierdza się lite szare guzki na stwardniałej powierzchni płuc kociąt. W miejscach nacięcia płuc pojawia się ropny wysięk zamykający drobne oskrzeli.
Rozpoznanie opiera się na wynikach posiewu z materiału pobranego przez wykonanie wypłuczyn z materiału pobranego przez wykonanie wypłuczyn z drzewa oskrzelowego (BAL) lub płukanie tchawicy. Ponieważ Bordatella są wymagającymi bakteriami, najlepiej rosną na podłożach selektywnych. W przypadku istnienia podejrzenia takiego zakażenia wskazane jest zastosowanie właściwych podłoży.
Wirusowe zapalenie płuc.
W przypadku zakażenia PCV i PHV u kociąt dochodzi niekiedy do ciężkich, czasem prowadzących do śmierci zapaleń płuc. Niektóre z tych przypadków są skutkiem błędnego zastosowania szczepionek w formie aerozoli. Zapalenie płuc jest prawdopodobnie rzadkim powikłaniem zakażenia wirusowego, przy czym jego powodem może być zastosowanie zbyt dużych dawek wirusa lub wykorzystanie wirulentnych szczepów herpeswirusa.
Grzybicze zapalenie płuc.
Zakażenia grzybicze płuc i nosa tworzą bardzo rzadką grupę chorób, rozpoznawaną głównie w USA. Opisano infekcje:
W obrazie RTG stwierdza się rozległe nacieczenie tkanki śródmiąższowej płuc. W niektórych przypadkach w rozpoznawaniu pomocne jest zastosowanie badań serologicznych. Ponieważ zakażenia grzybicze występują częściej u pacjentów z osłabieniem układu immunologicznego, należy wykonać badania w kierunku FeLV i FIV.
Zachłystowe zapalenie płuc.
Czynniki predysponujące do aspiracji cząstek stałych lub substancji płynnych do dróg oddechowych są bardzo różne:
We wszystkich wypadkach wczesne rozpoznanie zachłyśnięcia decyduje o dalszych losach pacjenta. Drogi oddechowe musza być drożne, czasami konieczna jest intubacja. Materiał znajdujący się w gardle trzeba usunąć, by zapobiec jego wtórnej aspiracji. Środowisko wzbogacone w tlen zmniejsza niedotlenienie. Jeżeli jest to możliwe, należy odessać obcą substancję z dróg oddechowych za pomocą bronchoskopu. Przeciwwskazane jest stosowanie glikokortykoidów - można je podawać tylko w przypadku wstrząsu. Antybiotyki powinno się stosować po wykonaniu antybiogramu i określeniu rodzaju bakterii wikłających.
