GRZYBICZE ZAPALENIE NOSA
Grzybicze zapalenie jamy nosowej nie jest u kotów tak rozpowszechnione jak u psów. Zazwyczaj przyczyną jest Cryptococcus neoformans, ale w poszczególnych przypadkach stwierdza się także Aspergillus, Penicllium i Trichophyton. Grzybicze zapalenie nosa charakteryzuje się:
Rozpoznanie należy potwierdzić za pomocą izolacji czynnika zakaźnego i badania cytologicznego. W celu potwierdzenia kryptokokozy i kontroli rezultatu leczenia można stosować test serologiczny wykrywający antygen Cryptococcus w surowicy. Nie można jednak wykluczyć wyników fałszywie ujemnych, powodowanych prawdopodobnie ograniczeniem stanu chorobowego do błony śluzowej nosa. W leczeniu kryptokokozy stosuje się różne metody, np. połączenie amfoteryczny B z ketokonazolem lub flucytozyną. Ze względu na dobrą tolerancję i łatwe podawanie zaleca się stosowanie ketokonazolu w dawce 10-20 mg/kg m.c. per os, podzielonej na dwie części.
POLIPY NOSOGARDZIELI
Polipy nosogardzieli są problemem głównie młodych kotów (od miesiąca do 5 lat). Są zbudowane z przerośniętej tkanki ziarninowej pokrytej nabłonkiem. Punktem wyjścia jest trąbka Eustachiusza lub ucho środkowe. Z tego względu zapalenie ucha środkowego jest często chorobą towarzyszącą, zazwyczaj przebiegającą bezobjawowo. Jeżeli polipy rozwijają się w kierunku donosowym, osiągają ostatecznie nosogardziel powyżej podniebienia miękkiego.
Klinicznie choroba objawia się:
z objawami zapalenia ucha środkowego oraz zewnętrznego przewodu słuchowego lub bez takich objawów. Objawy ostrej duszności z sinicą i omdleniami są powodowane niedrożnością górnych dróg oddechowych.
Rozpoznanie ustala się na podstawie:
Przy oględzinach jamy ustnej u znieczulonego kota zauważa się wyraźne przesuniecie podniebienia miękkiego w dół. Po uciśnięciu podniebienia w kierunku donosowym można dostrzec polip. Zalecane jest leczenie chirurgiczne polegające na usunięciu polipa przez jamę ustną, przy czym przecięcie podniebienia miękkiego w linii pośrodkowej ułatwia operację. Jako powikłania pooperacyjne opisano występowanie zespołu Hornera, przewlekłe zapalenie ucha środkowego oraz wznowę polipa. W przypadku stwierdzenia zacienienia tkanek miękkich w obrębie puszki bębenkowej wskazane jest jej otwarcie, aby zapobiec wznowie polipa. Niektórzy autorzy zalecają takie postępowanie nawet w przypadku braku radiologicznych objawów zajęcia puszki bębenkowej.
NOWOTWORY
Nowotwory wewnątrznosowe rzadko występują u kotów. Dotychczas opisano gruczolakoraki, raki niezróżnicowane, neuroblastomę nici węchowych i chłoniaki. Choroba dotyka głównie starsze koty. Objawy kliniczne obejmują przewlekłe i nasilone kichanie, początkowo jednostronny, zazwyczaj krwisty wypływ z nosa, okresowe krwawienia z nosa i duszność wdechową. Może także dojść do silnej deformacji kości twarzoczaszki wskutek procesów osteolitycznych. Odległe przerzuty są rzadkie, większość nowotworów śródnosowych jest jednak złośliwa, ze skłonnością do naciekania otaczających tkanek. Oprócz objawów związanych z układem oddechowym mogą wystąpić objawy neurologiczne, np. drgawki, spowodowane naciekaniem nowotworu do mózgowioczaszką. Objawy neurologiczne mogą pojawić się także bez objawów ze strony układu oddechowego.
Rozpoznanie ułatwia stwierdzenie w obrazie RTG zacienienia o gęstości tkanek miękkich i ognisk niszczenia kości. Ostatecznie potwierdza je badanie cytologiczne, histopatologiczne i identyfikacja komórek nowotworowych. W przypadku chłoniaka metodą leczenia z wyboru jest chemioterapia. W przypadku innych nowotworów wskazana jest radykalna terapia chirurgiczna (rinotomia) w połączeniu z radioterapią lub wyłącznie radioterapia, dająca dobre rezultaty, szczególnie w przypadku mało zaawansowanych stadiów choroby. Bardzo złe rokowanie ma neuroblastoma nici węchowych oraz nowotwory w późnym stadium z uszkodzeniem kości. W takich przypadkach ze względów etycznych zaleca się eutanazję.
WADY PODNIEBIENIA
Wady podniebienia twardego i miękkiego u kotów mogą być wrodzone (rozszczep podniebienia) lub powstają w starszym wieku. Dotknięte nimi kocięta zatrzymują się w rozwoju, ponieważ nie mogą ssać – mleko wypływa z otworów nosowych. Może także dojść do ciężkiego zachłystowego zapalenia płuc lub nagłej śmierci. W przypadku kotów z widocznymi uszkodzeniami w wywiadzie podawane SA informacje o przebytym urazie. Chore zwierzęta nie mają apetytu, pokarm może wydostawać się z otworów nosowych. Pęknięcia o szerokości poniżej 2 mm z reguły nie wymagają leczenia chirurgicznego. U kotów sporadycznie występują przetoki nosow0-ustne, będące przyczyną jednostronnego wypływu z nosa. Zazwyczaj powstają z ropni ozębnej, szczególnie górnych kłów, lub wskutek nowotworów. W przypadku nowotworzenia rokowanie jest złe, natomiast gdy przyczyną jest choroba zgryzu, rokowanie jest dobre. W takim przypadku wystarcza zazwyczaj ekstrakcja chorego zęba, aby doprowadzić do wyleczenia.
CHOROBY KRTANI
Choroby krtani są najczęściej wywoływane przez próby intubacji znieczulonego kota. Dochodzi wtedy do skurczów jatrogennych. Można temu zapobiegać przez zastosowanie przed intubacją środka miejscowo znieczulającego. Niektórzy autorzy opisują także spontaniczny (idiopatyczny) kurcze krtani u kotów niepoddawanych narkozie, prowadzący do silnej duszności utrzymującej się do minuty. Leczenie ukierunkowane jest na wywołanie odruchu połykania i usunięcie czynników usposabiających. W celu wywołania odruchu połykania podaje się strzykawką doustnie małą ilość płynu. Za przyczynę idiopatycznych skurczów krtani uważa się kontakt wrażliwej błony śluzowej krtani z drażniącymi obiektami i wydzieliną gardła.
Rzadsze są doniesienia na temat występowania u kotów porażenia krtani. Objawami klinicznymi są:
Rozpoznanie ustala się na podstawie badania laryngoskopowego wykonanego w umiarkowanej narkozie. Charakterystyczne są paradoksalne ruchy fałdów głosowych – rozszerzenie szpary głośni przy wydechu i zwężeni przy wdechu. Leczenie chirurgiczne polega na jednostronnej resekcji chrząstki nalewkowej lub częściowej laryngoktomii. Porażenie krtani pojawiające się w starszym wieku może stanowić wstępne stadium uogólnionej i postępującej choroby nerwowo-mięśniowej. W tych wypadkach rokowanie jest ostrożne.
Nowotwory krtani są u kotów bardzo rzadkie. Najczęściej spotyka się chłoniaki i raki płaskonabłonkowe. Pomimo że opisano przypadek chłoniaka u dwuletniego kota, choroba występuje zazwyczaj u zwierząt starszych. Obserwuje się identyczne objawy jak przy porażeniu krtani:
Rokowanie jest złe. Postępowanie terapeutyczne ma na celu ułatwienie oddychania – osiąga się to przez wykonanie tracheostomii.
W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić ziarniniakowi zapalenie krtani o przebiegu bardzo podobnym do choroby nowotworowej, także charakteryzujące się obecnością tkanek miękkich w krtani. Różnicowanie jest ważne, ponieważ rokowanie w przypadku przewlekłego zapalenia krtani, możliwego do opanowania za pomocą leczenia farmakologicznego oraz chirurgicznego, jest o wiele lepsze niż w przypadku nowotworów. Rozpoznanie potwierdza się przez wykonanie badania histopatologicznego.
Urazy krtani i ciała obce, jak na przykład igły do szycia, także mogą być przyczyną ostrych zaburzeń oddychania u kotów.
CHOROBY TCHAWICY
Pierwotne zapalenia tchawicy występują i kotów stosunkowo rzadko. W przeciwieństwie do psów samodzielne zapalenie tchawicy u kotów jest praktycznie niespotykane. Najczęściej jest następstwem wirusowego zakażenia górnych dróg oddechowych. Od pacjentów z zapaleniem tchawicy izoluje się też Bordatella bronchiseptica, jednak nie tak często jak u psów.
Pod nabłonkiem tchawicy mogą pasożytować dorosłe formy nicieni Capillaria aerophila. Większość przypadków przebiega bezobjawowo, ale u niektórych kotów inwazja objawia się ciągłym suchym kaszlem, który można wywołać przez ucisk na tchawicę.
Rozpoznanie ustala się na podstawie stwierdzenia jaj nicieni w badaniu kopro skopowym lub badania wypłuczyn z tchawicy i drzewa oskrzelowego. W zwalczaniu inwazji skuteczny jest na ogół fenbendazol lub lewami zol.
Zapalenie tchawicy może także rozwinąć się wskutek aspiracji cząstek jedzenia, nie stwarza jednak takich problemów jak występujące zazwyczaj w jego następstwie zachłystowe zapalenie płuc.
Do uszkodzeń tchawicy może dochodzić wskutek penetrujących ran szyi, np. w czasie walk lub intubacji. Z tym stanem często związana jest odma podskórna, która można wyczuć w trakcie omacywania szyi. Rozpoznane uszkodzenia tchawicy wymagają interwencji chirurgicznej. Tępe urazy klatki piersiowej powodują niekiedy pęknięcie tchawicy. Dopiero po upływie pewnego czasu nagle może pojawić się duszność. Odma i pneumomediastinum nie występują zawsze. Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu, badania klinicznego, badania RTG i bronchoskopii. Leczenie operacyjne polega na przywróceniu ciągłości tchawicy z zastosowaniem szwów obarczających obejmujących sąsiadujące ze sobą pierścienie tchawicy (anastomoza tchawicy).
Jatrogenne zwężenie tchawicy może powstawać na skutek wprowadzenia zbyt dużej ilości gazu do mankietu rurki intubacyjnej. W taki wypadku u kotów w okresie pooperacyjnym dochodzi do stopniowego nasilania się duszności. Stan ten może być leczony chirurgicznie przez wykonanie anastomozy tchawicy, rokowanie jest jednak złe, ponieważ większość kotów nie przeżywa powikłań związanych z zabiegiem chirurgicznym.
Nowotwory tchawicy są u kotów rzadkie, mimo to należy je uwzględnić w rozpoznaniu różnicowym chorób górnych dróg oddechowych. Istnieją doniesienia o próbach leczenia chirurgicznego, rokowanie jest złe. Ucisk na tchawicę powodowany przez procesy rozrostowe (chłoniak przedniego śródpiersia, grasiczak) może także powodować zaburzenia oddychania. Nowotworom tego rodzaju zazwyczaj towarzyszy obecność płynu w jamie opłucnej i nasilająca się duszność. Ciała obce w tchawicy oraz zapadanie się tchawicy rzadko powodują utrudnienia w oddychaniu.
CDN
